بررسی نموداری ریزش ارزش پول‌های رایج در خاورمیانه از ۷ تا ۱۵ اکتبر (۱۵ مهر تا ۲۳ مهر) از سوی گوگل فایننس نشان می‌دهد که در طول ۸ روز اول جنگ، اسراییل با حدود ۳ درصد ریزش، ایران با بیش از ۱.۵ درصد و مصر، ترکیه، عراق هر یک به ترتیب با بیش از نیم درصد ریزش و لبنان هم با نیم درصد، بیشترین آسیب را در ارزش پول خود متحمل شده‌اند.

جنگ‌های گرم هم مانند مناقشات اقتصادی، بر روی پیکره اقتصاد کشورها سنگینی می‌کنند. این واقعیتی است که خاورمیانه در ۱۱ روز اخیر با پاسخ خشن ارتش اسراییل به حماس در غزه با آن روبه‌رو شده است. سهم اقتصاد برخی کشورها از مضرات این جنگ کمتر و برخی بیشتر است. کشورهایی که مؤلفه ارز در اقتصاد آن‌ها بیشتر سنگینی می‌کند و یا اینکه مستقیم و غیرمستقیم درگیر این جنگ شده‌اند، بیش از همه آسیب‌دیده‌اند.

درست 8 روز پس از آغاز جنگ بود که ارزش پول رژیم صهیونیستی به پایین‌ترین حد در ۸ سال اخیر رسید. هر واحد شکل (پول رایج در اسراییل) درست یک روز پیش از جنگ در برابر دلار آمریکا حدود ۰.۲۶ دلار ارزش داشت؛ اما حالا ارزش آن به ۰.۲۵ دلار رسیده است.

البته شکل در یک سال اخیر با ریزش ارزش خود مواجه شده بود؛ چراکه یک سال پیش ارزش آن ۰.۲۸ دلار بود. در نتیجه اقتصاد اسراییل در چالش کاهش ارزش ارز رایج خود به سر می‌برد؛ اما آتش جنگ روند سقوط شکل را تشدید کرد.

پول رایج کشورهای خاورمیانه مانند ایران، مصر، ترکیه، عراق و لبنان هم دچار ریزش ارزش شده است اما نوسان شکل بیش از همه ارزها رقم خورد.

ریال ایران هم باوجود نوسان شدیدی که از پیش از شروع جنگ داشت، از زمان آغاز بحران دچار نوسان مکرر شده است. از ۷ اکتبر (۱۵ مهر) که جنگ آغاز شد، ریال ایران، از ۱۰ اکتبر تا ۱۳ اکتبر با ریزش مداوم ارزش خود مواجه شد؛ اما نوسانش به‌قدری نبود که ارزش آن از ۰.۰۰۰۰۲۴ در برابر هر دلار کاهش بسیاری پیدا کند؛ البته در کف بازار تهران بسیار بیشتر از چارت دلار/ریال، نوسان ارزشی ریال احساس شد.

در روز ۱۵ مهر که جنگ آغاز شد دلار حول‌وحوش ۴۹ هزار و ۸۹۷ تومان در نوسان بود اما ارزش آن امروز (چهارشنبه/۲۶ مهرماه) برای خرید به ۵۱ هزار و ۲۰۰ تومان رسیده است. دلار فردایی هم که دیروز حول‌وحوش ۵۱ هزار و ۳۰۰ تومان ارزش‌گذاری شده بود امروز به ۵۱ هزار و ۴۰۰ تومان جهش کرده است.

نشانه از اینکه بازار فعلاً پایانی برای جنگ در روزهای آینده متصور نیست. به‌ویژه اینکه هدف‌گیری بیمارستان غزه با موشک و پخش آثار التهابی ناشی از خبر سفر روز چهارشنبه رئیس‌جمهوری آمریکا به اسراییل، چشم‌انداز صلح راه تیره‌وتار کرده است. از طرفی مخالف مصر و اردن با ورود پناه‌جویان از غزه به این کشورها و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات برای آزادی گروگان‌های خارجی اسیر شده به دست حماس، بازار را بیش‌ازپیش به نسبت به حل بحران در روزهای آینده ناامید کرده است.

در کنار اقتصاد ایران که مؤلفه ارز در آن پیش از جنگ هم تعیین‌کننده بود، مصر هم به‌عنوان کشوری هم‌مرز با غزه، از نوسان اقتصادی پول خود در برابر دلار و ارزهای خارجی آسیب‌دیده است. مصر حدود ۸ مایل با غزه مرز مشترک دارد و طبیعی است که برای ورود جنگ‌زدگان طرف مذاکره قرار گیرد؛ اما پول این کشور که آن را در جهان با نام «پوند مصر» می‌شناسند، حول‌وحوش ۰.۳۲ در برابر هر دلار از زمان آغاز جنگ، در نوسان است.

البته ۲ روز پس از جنگ کمی به ارزش پول این کشور اضافه شد اما تاریخ جنگ در سرزمین‌های فلسطینی نشان می‌دهد که مصر نمی‌تواند از آن مصون بماند. گرچه پوند مصر در یک سال اخیر هم خود را آسیب‌پذیر نشان داده بود. ارزش آن ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) سال گذشته ۰.۰۵ دلار بود.

ترکیه دیگر کشوری است که اقتصاد آسیب پذیرش از آتش جنگ و یورش به سرزمین‌های فلسطین در امان نبوده است. یک سال پیش هم لیر ترکیه مانند پوند مصر، در برابر هر دلار آمریکا ۰.۰۵ دلار ارزش داشت. پیش از جنگ در غزه، ارزش آن به حول‌وحوش ۰.۰۳۶ دلار رسید و پس‌ازآن مسیر را در شیب سقوط حول‌وحوش همین نرخ طی کرد.

پول واحد اقتصادهای عراق و لبنان هم از برافروخته شدن خشم حماس و اسراییل علیه یکدیگر آسیب دیدند. دینار عراق که توانسته بود ۲۳ دی‌ماه سال گذشته کمی از ارزش از دست رفته‌اش را پس بگیرد و در برابر هر دلار به ۰.۰۰۷ برسد و ۱ روز پیش از جنگ هم ۰.۰۰۰۸ دلار ارزش داشت، حالا ارزشی معادل ۰.۰۰۰۷۶ دلار را در خود حفظ کرده است.

پوند لبنان هم به‌عنوان خروجی اقتصاد این کشور دی‌ماه سال گذشته کمی احیا شده بود و حدود ۰.۰۰۰۷ دلار ارزش داشت اما پس‌ازآن ریخت. پیش از شروع جنگ ارزش هر پوند لبنان ۰.۰۰۰۰۷ دلار ارزش داشت حالا اما با نرخ ۰.۰۰۰۰۶۶ در برابر هر دلار آمریکا ارزش‌گذاری شده است.

بررسی نموداری ریزش ارزهای یاد شده نشان داده که اسراییل با حدود ۳ درصد ریزش، ایران با بیش از ۱.۵ درصد و مصر، ترکیه، عراق هر یک به ترتیب با بیش از نیم درصد ریزش و لبنان هم با نیم درصد، بیشترین آسیب را در ارزش خود متحمل شده‌اند. گرچه انتظار می‌رفت که بحران غزه به حوزه پولی خلیج‌فارس تسری پیدا نکند؛ اما عمان کمی با ریزش ارزش پول خود مواجه شده و مجدد آن را پس گرفت. در زمان شروع جنگ هر ریال عمان برابر ۰.۳۸ دلار شد اما پس‌ازآن ارزش ۰.۳۹ دلاری یک سال پیش خود را دست گرفت. در نتیجه ریال عمان نزدیک به صفر درصد ریزش داشت.اتاق بازرگانی