حمیدرضا عظیمی- شما هم این عبارت را زیاد شنیده‌اید که «هرچه بُرد بیشتری داشته باشید بهتر است» و این مقوله می‌تواند درباره افراد، شرکت‌ها، سازمان‌ها، بانک‌ها و ... صدق داشته باشد. به هر حال این واقعیتی غیرقابل کتمان است و با توجه به سبک زندگی ما که با اینترنت و فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی مختلف احاطه شده‌ایم، این برد داشتن، به معنای حضور هر چه بیشتر و موثرتر در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی است.

در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی به عنوان ابزاری قدرتمند این امکان را به افراد حقیقی و حقوقی می‌دهد تا بتوانند صدای خود را به دیگران برسانند، برند خودشان را مطرح کنند و به انبوه مشتریان و مخاطبان خود دسترسی داشته باشند و همچنین در دسترس آنها باشند؛ و این واقعیتی است که در هیچ دوره زمانی دیگری نمود و بروز نداشته است.

در این بین بانک‌ها نیز همانگونه که عنوان شد به دلیل انبوه مشتریانی که دارند، نیازمند این هستند که به این انبوه مشتریان دسترسی داشته و از طرف دیگر مشتریان هم به بانک‌ها دسترسی داشته باشند.

بنابراین فرصت حضور بانک‌ها در شبکه‌های اجتماعی و راه اندازی کانال و یا صفحه ویژه بانک در کنار وب سایت اختصاصی، پلی است دو طرفه که می‌تواند بانک‌ها و مشتریانشان را به هم متصل کند. داشتن وب‌سایت اگرچه لازم است ولی کافی نیست. چرا که برای مخاطب کم حوصله ایرانی که عموماً هم با کمبود زمان مواجه هستند، وب سایت نمی‌تواند تمام نیازهای اطلاع رسانی و تقویت برند بانک را پوشش دهد.

وب سایت, مناسب اخبار رسمی و آمارهای مالی و ... است ولی بانک‌ها به فضایی نیاز دارند تا بتواند در کنار اخبار رسمی، اخبار غیررسمی و فعالیت‌های اجتماعی و خیرخواهانه‌شان را به اطلاع مشتریان‌شان برسانند و از این فضا برای بهبود برندشان بهره ببرند. بنابراین یک بانک باید این را مدنظر داشته باشد که عدم توجه‌اش به شبکه‌های اجتماعی خصوصاً تلگرام و اینستاگرام که محبوبیت بیشتری در میان ایرانیان دارند، تقریباً برابر با خوابیدن پشت فرمان اتومبیل است.

آمارهایی که از سوی پژوهشگاه فضای مجازی اخیراً منتشر شده نشان می‌دهد که در حال حاضر بیش از 45 میلیون ایرانی در تلگرام حضور دارند که با این حساب بیش از 50 درصد مردم ایران در تلگرام حضور دارند و مطمئناً اغلب دارندگان حساب و مشتریان بانک‌ها در میان کاربران تلگرام هستند.

با توجه به وضعیت نابسامان اقتصادی، امروز اولین دغدغه مردم مسئله اقتصادی است و بیشترین اخباری که مردم ایران دنبال می‌کنند در خصوص مسائل و رویدادهای اقتصادی است. عده زیادی از مردم به دنبال اخبار سهام، قیمت ارز، مسکن، سود بانکی، تسهیلات بانکی و .... هستند و مشتاقند در کانال و یا صفحه بانک‌هایی که در آنها حساب دارند و مشتریان آنها هستند، عضو باشند و اخبار و مطالب‌شان را از سهام، قیمت ارز، مسکن، سود بانکی، تسهیلات بانکی و ....دریافت کنند.

عده دیگری هم هستند که کسب موفقیت‌ها، نوآوری‌ها، فعالیت‌های اجتماعی و خیرخواهانه بانکی که در آن حساب دارند برایشان اهمیت دارد و اگر مطلبی برایشان جذاب باشد آنرا را برای تعداد زیادی از دوستان و آشنایان‌شان هم ارسال می‌کنند، یعنی بی‌هیچ مزد و منتی تبدیل به رسانه بانک می‌شوند و مطالب آن بانک را با دوستان و آشنایان‌شان به اشتراک می‌گذارند و بدون اینکه هزینه‌ای‌ به بانک تحمیل شود مقوله برندسازی به بهترین نحو انجام می‌شود.

در سوی دیگر شبکه اجتماعی اینستاگرام پیش روی بانک‌ها قرار دارد که بتوانند از طریق این شبکه اجتماعی، با به اشتراک گذاشتن عکس‌ها و ویدئوهای کوتاه خود مشتریان‌شان خود را همراه خویش داشته باشند و حتی مشتریان جدیدتری جذب کنند و برندشان را توسعه دهند. بیش از 14 میلیون ایرانی در اینستاگرام حضور دارند و می‌توان از این شبکه اجتماعی محبوب در رویدادهای خاص و حضور در نمایشگاه‌ها استفاده کرد.

از طرف دیگر به رغم فیلتر بودن سرویس اشتراک گذاری ویدئوی یوتیوب، شبکه آپارات برای اشتراک‌گذاری ویدئوی‌های تبلیغی و ترویجی پیش روی بانک‌ها قرار دارد، بیش از ۷٫۵ میلیون ویدئو به‌ صورت روزانه در این شبکه اجتماعی محبوب دیده می‌شود که خیره کننده است و بانک‌ها می‌توانند بدون صرف هیچ هزینه‌ای ویدئوهای تبلیغی و ترویجی را در آپارات و در معرض دید انبوه مخاطبان این شبکه اجتماعی پر مخاطب قرار دهند.

در حال حاضر عمده فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی بانک‌ها معطوف به رسانه‌های رسمی همچون صدا و سیما، تبلیغ در روزنامه‌ها و نشریات چاپی، تبلیغات محیطی و ... است و هر سال بانک‌ها هزینه‌های گزافی صرف فعالیت‌های تبلیغاتی‌شان در این جور جاها می‌کنند در حالی که طبق تمام آمارها موجود، ذائقه مخاطبان ایرانی تغییر کرده و مخاطب ایرانی بیشترین حجم اطلاعات و اخبار را از شبکه‌های اجتماعی همچون تلگرام و اینستاگرام دریافت می‌کنند. طبق آمار هر ایرانی روزانه 100 مطلب از طریق تلگرام دریافت می‌کنند، خب چرا نباید یک و یا چند مطلب دریافتی مربوط به یک بانک و فعالیت‌هایش باشد. 

بنابراین این رسانه‌های غیررسمی تلگرام و اینستاگرام هستند که درصد زیادی از اطلاعات و محتوا را برای مخاطبان ایرانی تامین می‌کنند و نه رسانه‌های ملی و روزنامه‌ها و نشریات چاپی و اگر بانک‌ها درصد کمی از هزینه‌هایی که در رسانه‌های رسمی صرف می‌کنند را صرف حضور در شبکه‌های اجتماعی کنند به مراتب بازخورد بهتری دریافت خواهند کرد و توسعه بیشتری در کسب و کارشان و نفوذ برندشان خواهند داشت.

در پایان باید خاطرنشان کرد چه بخواهیم، چه نخواهیم چند سال از فعالیت تلگرام و اینستاگرام در ایران می‌گذرد و هر روز هم محبوبیت آنها در میان کاربران جوان ایرانی بیشتر می‌شود و این شبکه‌ها هم هر روز قابلیت‌های بیشتری را در اختیار مخاطب ایرانی قرار می‌دهند، در حال حاضر هم که شورای عالی فضای مجازی اقدام به ساماندهی کانال‌های تلگرام و دریافت مجوز برای کانال‌های بالای 5 هزار عضو کرده است.

بنابراین نباید فرصت را بیش از این از دست داد. باید با بهره‌گیری از نیروی انسانی متخصص و آشنا به فضای مجازی و محتوای مناسب این شبکه اجتماعی و با برنامه و استراتژی، قدم در این عرصه گذاشت و بهره‌برداری‌ لازم را از این فضا برد.

*کارشناس ارشد بازاریابی بانکی