بانک جهانی با بررسی رفتار مالی مردم ۱۳۸ کشور جهان در سال ۲۰۱۱ اعلام کرد ۳۲.۳ درصد مردم ایران در این سال بخشی از درآمد خود را پس انداز کرده اند و اقبال مردم ایران به سیستم بانکی بسیار کمتر از کشورهای توسعه یافته بوده است.

بانک جهانی در بخشی از گزارش جدید خود موسوم به «گزارش توسعه جهانی 2014» به بررسی رفتار مالی مردم در 138 کشور جهان از جمله ایران پرداخته است.

بر اساس این گزارش 35.9 درصد مردم جهان در سال 2011 بخشی از درآمد خود را پس انداز کرده اند. این رقم برای کشورهای با درآمد بالا 53.9 درصد و برای کشورهای با درآمد پایین 29.9 درصد اعلام شده است.

در ایران 32.3 درصد مردم در سال 2011 بخشی از درآمد خود را پس انداز کرده اند. ایران از نظر میزان پس انداز مردم در جهان رتبه 57 را به خود اختصاص داده است. رفتار پس انداز در 56 کشور جهان متداول تر از ایران بوده است.

گزارش بانک جهانی نشان می دهد در کشورهای ثروتمند و توسعه یافته عموما مردم تمایل بیشتری به پس انداز دارند. به طوری که در سطح جهان،‌ سوئدی ها بالاترین رفتار پس انداز را داشته اند. 82.8 درصد مردم این کشور در سال 2011 اقدام به پس انداز بخشی از درآمد خود کرده اند. پس از این کشور، دانمارک و نیوزیلند با 72.6 درصد در رتبه دوم و آلمان با 67.3 درصد در رتبه سوم از این نظر قرار گرفته اند.

نسبت افراد پس انداز کننده به کل جمعیت در برخی کشورهای دیگر عبارت است از: افغانستان 14.6 درصد، الجزایر 20.9 درصد، استرالیا 68.3 درصد،‌ اتریش 78.3 درصد،‌ بنگلادش 26.8 درصد‌، برزیل 21.1 درصد،‌ کانادا 65.5 درصد،‌ چین 38.4 درصد،‌ مصر 8.1 درصد،‌ فرانسه 61.8 درصد، هند 22.4 درصد، عراق 26.2 درصد،‌ �?اپن 63.3 درصد،‌ اردن 18.2 درصد، پاکستان 7.5 درصد، روسیه 22.7 درصد، عربستان 33.4 درصد،‌ ترکیه 9.6 درصد،‌ امارت 30.1 درصد، آمریکا 66.8 درصد و انگلیس 56.7 درصد.

بانک جهانی در بخش دیگری از گزارش خود با بررسی رویکرد مردم نسبت به سیستم مالی رسمی کشور خود اعلام کرده است 19.7 درصد افراد بالای 15 سال ایران در سال مورد مطالعه اقدام به پس انداز در بانک ها و نهادهای مالی کرده اند. متوسط جهانی این رقم 22.4 درصد و برای کشورهای توسعه یافته 40.4 درصد برآورد شده است.

تعداد افرادی در ایران که از سیستم بانکی وام گرفته اند بیشتر از تعداد پس اندازکنندگان در این سیستم بوده است. بر اساس این گزارش 30.7 درصد مردم ایران در سال 2011 از بانک ها و نهادهای مالی وام دریافت کرده اند. رابطه پس انداز و دریافت وام در ایران عکس این رابطه در کشورهای توسعه یافته است. در حالی که در ایران تعداد وام گیرندگان از سیستم بانکی بسیار بیشتر از تعداد پس انداز کنندگان در این سیستم است در کشورهای توسعه یافته که 40.4 درصد مردم در سیستم بانکی پس انداز می کنند تنها 13 درصد مردم اقدام به اخذ وام از این سیستم کرده اند. متوسط دریافت وام در جهان نیز 9.1 درصد اعلام شده است.

بر اساس این گزارش 12.6 درصد مردم ایران در سال 2011 اقدام به پس انداز غیر رسمی پول در خارج از سیستم بانکی کرده اند. ایرانی ها از این نظر تفاوت رفتاری چندانی با کشورهای توسعه یافته نداشته اند به طوری که 13.5 درصد از مردم این کشورها در سال 2011 اقدام به پس انداز پول در خارج از سیستم بانکی کشور خود کرده اند.

نسبت افراد استفاده کننده از منابع غیر رسمی برای دریافت وام به کل جمعیت بالای 15 سال در ایران نیز 40.4 درصد اعلام شده است. این رقم در سطح جهان 24.7 درصد و در کشورهای توسعه یافته 18.1 درصد بوده است.

اما به طور کلی فاصله اقبال مردم ایران به نظام مالی رسمی و بخش غیر رسمی بسیار کمتر از این فاصله در کشورهای توسعه یافته است. چنانچه ذکر شد 19.7 درصد مردم ایران در نهادهای مالی پول پس انداز کرده اند و 12.6 درصد نیز اقدام به پس انداز غیر رسمی پول کرده اند. این رقم در کشورهای توسعه یافته به ترتیب 40.4 درصد و 13.5 درصد بوده که فاصله قابل ملاحظه ای را نشان می دهد.

از نظر دریافت وام نیز چنین مشکلی مشاهده می شود. در حالی که میزان دریافت وام از نهادهای رسمی و غیر رسمی در ایران به ترتیب 30.7 درصد و 40.4 درصد بوده این رقم برای کشورهای توسعه یافته به ترتیب 13 درصد و 18.1 درصد اعلام شده است.