ایران و جهان - رئیس کل بیمه مرکزی در نامه ای به شرکت های بیمه بحث تفکیک حساب های معاملات بیمه های زندگی را گوشزد کرده است که تقریبا کمتر شرکتی نسبت به رعایت آئین نامه 68 اقدام کرده است اما بیمه کارآفرین که بیش از 40 درصد پرتفوی اش در زمینه بیمه های زندگی نیز هست هم اقدام موثری در این زمینه ندارد.

به گزارش ایران و جهان ، مدیرعامل بیمه کارآفرین که معتقد است مبتکر آموزش نمایندگان تخصصی بیمه عمر، طراحی بیمه مستمری، طراحی بیمه‌نامه عمر مشترک برای دو نفر و تفکیک دپارتمان بیمه‌های عمر از سایر رشته‌ها طی سال‌های گذشته بوده و تمرکزاین شرکت، بر توسعه بیمه‌های زندگی است در گزارشات اخیر حسابرس تذکر مهمی را دریافت کرده است . بر این اساس این شرکت که از سال 1383 در زمینه بیمه های عمر آن هم به صورت تخصصی فعالیت می کند، سرمايه گذاري هایش از محل ذخاير رياضي بيمه هاي زندگي را در ترازنامه از ساير سرمايه گذاريها تفکيک نکرده است و در این موارد حسابرس این شرکت نیز اذعان می کند بیمه کارآفرین موضوع ماده 22 آيين نامه شماره 68 و احتساب مشارکت در منافع بيمه گذاران بيمه هاي زندگي موضوع ماده 11 آيين نامه 68که از الزامات مهم در این زمینه است را رعایت نمی کند.

حسابرس تذکر داده که مطابق مفاد دستورالعمل وحدت رويه نحوه محاسبه ، ارائه و افشاء ذخاير فني موسسات بيمه مبالغ پرداختي بابت بازخريد بيمه هاي عمر و سرمايه گذاري ، بايد از مبلغ ذخاير فني رياضي اين رشته کسر گردد. همچنین بیمه کارآفرین مبالغ پرداختي بابت بازخريد و تعديلات بيمه نامه هاي عمر و سرمايه گذاري را در سرفصل حق بيمه هاي صادره و سهم بيمه مرکزي را در سرفصل خسارت سهم بيمه گر اتکايي منعکس کرده است.

البته بیمه کارآفرین به عنوان یکی از شرکت هایی است که به بحث عدم تفکیک سرمايه گذاري هایش از محل ذخاير رياضي بيمه هاي زندگي دقت کافی را نداشته در حالی که محمد ابراهیم امین، رئیس کل بیمه مرکزی در نامه شماره 46085 به مدیران عامل شرکت های بیمه در سال 1392موضوع تفکیک حساب های معاملات بیمه های زندگی را تکلیف کرده و اذعان دارد که طبق ماده 32قانون بیمه ،حقوق بیمه گذاران بیمه های زندگی در بین معاملات مختلف بیمه در درجه اول حق تقدم قراردارد . ماهیت بلند مدت بیمه های زندگی از یک سو و روند رو به رشد سهم بیمه های زندگی در پرتفوی شرکت های بیمه در سال های اخیر از سوی دیگر ایجاب می کند که تمهیدات لازم برای حصول اطمینان از امکان ایفای تعهدات بلند مدت شرکت های بیمه در مقابل بیمه گذاران این رشته فراهم گردد.

رئیس کل در نامه خود به مدیران عامل شرکت های بیمه هشدار داده است که در این رابطه در مقررات متعدد از جمله مواد 21 و22 آیین نامه بیمه های زندگی و مستمری مصوب شورای عالی بیمه شماره 68 شرکت های بیمه ای که در بیمه های زندگی فعالیت می کنند موظف شده اند حساب معاملات بیمه های زندگی خود را تفکیک کرده و دفاتر خود را به ترتیبی تنظیم کنند که کلیه اقلام مربوط به معاملات هر یک از انواع بیمه های زندگی به تفکیک مشخص و سرمایه گذاری از محل ذخایر ریاضی بیمه های زندگی نیز در حساب ها و ترازنامه شرکت مشخص و از سایر سرمایه گذاری های خود تفکیک کنند، به صورتی که در هر زمان بتوان میزان سرمایه گذاری انجام شده از محل بیمه های زندگی و بازده حاصل از آنرا تعیین کرد .

البته رئیس کل در پایان این نامه عنوان کرده که از آنجا که حسب بررسی ها و مستندات موجود تاکنون این وظیفه توسط شرکت های بیمه انجام نشده است، خواهشمند است ترتیبی اتخاذ شود که در اسرع وقت نسبت به این امر مهم اقدام لازم مبذول گردیده و نتایج اقدامات به عمل آمده به بیمه مرکزی اعلام شود .

بنابراین علیرغم آئین نامه شماره 68 و نامه رئیس کل در سال 1392 هنوز شرکتی که خود را مدعی و مبدع بیمه های عمر در کشور می داند زیرساخت های مناسبی را در این زمینه فراهم نیاورده است و علی رغم عدم تفکیک این حساب ها و با توجه به نامه رئیس کل وضعیت پرتفوی بیمه کارآفرین نشان می دهد که حدودا 40 درصد از پرتفوی کارآفرین به بیمه های زندگی تعلق دارد که حساب های آن دقیقا منطبق با مقررات شورای عالی بیمه نیست .

البته نگاه دقیقتر نشان می دهد که (زیان) ناخالص فعالیت بیمه‌ای (قبل از درآمد سرمایه‌گذاری از محل ذخایر فنی) این شرکت عدد 8 میلیارد تومان را نشان می دهد. بر این اساس سود (زیان) ناخالص فعالیت بیمه‌ای (قبل از درآمد سرمایه‌گذاری از محل ذخایر فنی) در رشته زندگی - اندوخته دار 24 میلیارد و 35 میلیون تومان گزارش شده که خالص حق بیمه نگهداری91 میلیارد و 717 میلیون تومان بوده که حدودا 40 درصد پرتفوی را تشکیل می دهد .

پس از این رشته ثالث اجباری قرار دارد که با 50 میلیارد و 55 میلیون تومان خالص حق بیمه نگهداری بالغ بر 22 میلیارد تومان (زیان) ناخالص فعالیت بیمه‌ای (قبل از درآمد سرمایه‌گذاری از محل ذخایر فنی) دارد . بنابراین شرکت در این دو رشته بالغ بر 46 میلیارد تومان (زیان) ناخالص فعالیت بیمه‌ای (قبل از درآمد سرمایه‌گذاری از محل ذخایر فنی) رو به رو است که البته با سود حاصل از سرمایه گذاری از محل ذخایر فنی از جمله سپرده های بانکی این زیان پوشش داده شده است . در جدول درآمد سرمایه گذاری‌ها می خوانیم که بیمه کارآفرین 33 میلیارد و 107 میلیون تومان از درآمد خود را از سود سپرده های بانکی بلند مدت به دست آورده است و البته سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازارهای بورس و فرابورس نیز نقش قابل ملاحظه ای در این درآمدها دارد .

اما حسابرس در راستای ماده ۳ آئین نامه 60 تذکر داده است. در این ماده آمده است مؤسسه بيمه مجاز است در مجموع، حداكثر چهل درصد منابع سرمايه گذاري ابتداي دوره را در سهام شركت هاي پذيرفته شده در بورس و اوراق بهادار و فرابورس سرمايه­گذاري نمايد و در تبصره ۳آمده است که سرمايه گذاري در سهام شركت هاي پذيرفته شده در فرابورس، در مجموع حداكثر تا بيست درصد منابع موضوع اين ماده مجاز است، بیمه کارآفرین در این زمینه تذکر دریافت کرده است . همچنین در بند جداگانه دیگری آمده است که سرمايه گذاري در ســـهام هر شرکت (بانک کارآفرين) حداکثـــر تا ده درصــد منابع سرمايه گذاري با (تبصره 1 مفاد موضوع ماده3 آئين نامه شماره60) منافات دارد.

این در حالی است که ضرابی در گفت و گو با دنیای اقتصاد در خصوص سرمایه گذاری های منابع اذعان دارد که بیمه کارآفرین نیز طبق آیین‌نامه مصوب شورای عالی بیمه منابع و ذخایر خود را سرمایه‌گذاری می‌کند. سرمایه‌گذاری در املاک و شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و سپرده‌گذاری در بانک‌ها به مبلغ 5 هزار و 66 میلیارد و 336 میلیون ریال بوده که در مقایسه با سال قبل 20/ 58 درصد افزایش دارد. درآمد ناشی از سرمایه‌گذاری‌های شرکت در سال 93 نیز مبلغ 905 میلیارد و 437 میلیون ریال است که نسبت به سال قبل 48/ 19 درصد رشد نشان می‌دهد. بیشترین سود مربوط به سود بانک و خرید اوراق مشارکت و پس از آن عایدی سهام خریداری شده است. بخش کوچکی از درآمد نیز مربوط به سود وام‌های پرداختی است.

بنابراین این پرسش مهم و اساسی از مسئولان بیمه کارآفرین مطرح می شود که در صورت بازنگری در سود سپرده های بانکی و کاهش این سود آیا تهدیدی برای سرمایه گذاری های این شرکت خصوصا در بخش بیمه های عمر پدید نخواهد آمد ؟

آیا وقت آن نرسیده که شرکت های بیمه به دنبال سود از عملیات بیمه گری باشند ؟

در چنین شرایطی اگر سرمایه گذاران پول خود را مستقیم به بانک ها ببرند سود مکفی و بدون ریسک تری دریافت نخواهند کرد؟

در خش های دیگری از وضعیت بیمه کارآفرین می بینیم که این شرکت نیز حساب باز بیمه ای دارد . وضعيت ماليات عملکرد بیمه کارآفرین در ارتباط با عملکرد سالهاي 1387 و 1391 مبلغ 7.28 ميليارد تومان ماليات مطالبه گرديده که مبلغ 160 میلیون تومان آن پرداخت و تفاوت مورد اعتراض شرکت واقع شده است. همچنين براي سال 1393 و عملکرد شش ماهه مورد رسيدگي , مالياتي ابراز نگرديده است. در ارتباط با ماليات هاي تکليفي عملکرد سنوات 1386 الي 1392 به موجب آراي هيات حل اختلاف مالياتي و برگه هاي قطعي بالغ بر 8 ميليارد تومان ماليات مطالبه شده که ضمن اعتراض به مبالغ مطالبه شده پيگيري هاي لازم جهت قطعيت دادن به ماليات سنوات مزبور در جريان است. همچنين ماليات ارزش افزوده سالهاي 1391 الي 1393 شرکت نيزرسيدگي و قطعي نشده است . در ارتباط با ماليات سالهاي مالي موصوف اگرچه کسري ذخيره محتمل است ليکن تعيين مبلغ نهايي آن منوط به ارائه نظر از سوي مراجع مالياتي است.

از موضوعات دیگری که در این شرکت مدتی است که منجر به مسئله ای لاینحل و طولانی شده و چندی است که در بندهای حسابرسی قابل مشاهده است موضوع حساب ها با گمرک است . یکي از انواع خدمات بيمه اي شرکت صدور بيمه نامه براي کالاي هاي ترانزيت است که از يک سو وارد کشور شده و از سوي ديگر از کشور خارج مي گردد . بطور معمول تعهدات حاصل از آن در محدوده زماني ورود تا خروج اين محموله ها قرار دارد و شرکت در اين زمينه اقدام به ارائه خدمات براي گمرک جمهوري اسلامي ايران نموده اما اطلاعات مناسب و کافي براي تعيين تعهداتي که ايفاي آن پا برجاست و همچنين وجود يا عدم وجود خسارات احتمالي قابل درخواست در دسترس نيست. گمرک با درخواست از بانک نسبت به تامين وجوه دوفقره ضمانتنامه دريافتي از شرکت در هنگام انعقاد قرارداد ارائه خدمات از حسابهاي بانکي اقدام و مبلغ 1.5 ميليارد تومان دريافت کرده که اين مبلغ در حال حاضر بعنوان مطالبات از گمرک در صورتهاي مالي انعکاس داده شده است.

نگاهی به عملکرد شش ماهه بیمه کارآفرین نشان می دهد که ذخایر خسارت معوق شرکت از 69 میلیارد و 309 میلیون تومان در پایان سال گذشته به 95 میلیاردو 370 میلیون تومان رسیده است که رشد 38درصدی دارد .

در بخش دیگری از کارنامه مالی این شرکت رشد بدهی به بیمه گران اتکایی نیز حائذ توجه است تا جایی که از 18 میلیارد و 196 میلیون تومان در سال گذشته به 58 میلیارد و 700 میلیون تومان رسیده است و رشد 223درصدی دارد.! که مسلما از سوی مدیران شرکت دارای توجیه قابل قبولی است.

سرمایه شرکت نکته دیگری است که در گزارشات دیده می شود علی رغم تاکیدات بیمه مرکزی سرمایه بیمه کارآفرین بنابر آخرین اطلاعات 120 میلیارد تومان است و باید تا پایان سال جاری به 250 میلیارد تومان افزایش یابد و افزايش سرمايه تا مبلغ 250 ميليارد تومان در رعايت مفاد تصويب نامه هيات وزيران مورخ 01/مرداد /1391 در جريان است و اینکه آیا در مدت باقی مانده درسال جاری این سرمایه به ثبت خواهد رسید یا خیر جای پرسش دارد ؟

نکته دیگر در عملکرد این شرکت آنکه در آئین نامه 60 و درماده ۴ اذعان شده که مؤسسه بيمه مجاز است در مجموع حداكثر پانزده درصد منابع سرمايه گذاري ابتداي دوره را در ابزارهاي پولي و مالي مورد تأييد بانك مركزي جمهوري اسلامي و يا سازمان بورس و اوراق بهادار سرمايه گذاري کند. این در حالی است که این شرکت بیمه ای حدود 7 میلیارد تومان در بانک مهر اقتصاد (یادداشت 2-4 صورت های مالی) سپرده سرمایه گذاری کوتاه مدت دارد ، موسسه ای که نام آن در فهرست بانک ها و موسسات مجاز در سایت بانک مرکزی نیست و حسابرس نیز در مورد آن سکوت کرده است . البته این مورد در این شرکت مسبوق به سابقه است به گونه ای که در گزارش سال گذشته شرکت سپرده گذاری در موسسه ثامن نیز دیده شده بود و حسابرس در مورد آن سکوت کرده بود!

لازم به ذکر است که معاون نظارتی بانک مرکزی چندی پیش با اعلام اینکه بانک مهر اقتصاد در حال حاضر مجوز بانک مرکزی را ندارند، گفت: این بانک در حال گرفتن مجوز است. در روزهای گذشته موسسه مالی و اعتباری مهر اقتصاد (بانک مهر اقتصاد) نیز در پذیره نویسی توفیقاتی به دست آورده اما هنوز مجوز نهایی از بانک مرکزی دریافت نشده است .