ایران و جهان - پژوهشکده بیمه در سال 93 به جایگاه اصلی خود که در واقع بازوی علمی، پژوهشی، مطالعاتی و تحقیقاتی صنعت بیمه است، برگشته است و گام‌های مهمی در انجام پژوهش‌های کاربردی که پاسخگوی نیازهای صنعت بیمه باشد، برداشته است. بیمه مرکزی از مطالعات پژوهشکده بیمه برای اصلاح و یا تصویب قوانین و مقررات بیمه‌ای بهره جسته و این موضوع به خصوص در اصلاح قانون بیمه شخص ثالث توانست در قانع کردن نمایندگان مجلس به ما کمک کند." این تعریف رییس کل بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران از عملکرد پژوهشکده بیمه درفروردین ماه سال 94 بود. اما علیرغم این ارزیابی کاملا مثبت، دکتر مهدوی خرداد ماه 94 از ریاست این تنها مرکز پژوهشی بیمه کشورکنار گذاشته شد.

دکترغدیرمهدوی درگفت و گویی عملکرد پژوهشکده بیمه در دوره ریاستش را تشریح کرد.

 نه هیچگونه چرخشی نداشت. اصولا رویه اینجانب بدین صورت بود که تلاش زیادی برای تصویب آیین نامه ها و دستور العملها از مبادی قانونی انجام میدادم و سپس به اجرای آنها همت میگماردم. طبق ماده 2 اساسنامه پژوهشکده ، اجرای طرح‌های پژوهشی ، همکاری با دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی داخل و خارج کشور، انتشار مجله، کتاب ، جزوه آموزشی و برگزاری همایش‌های علمی و از وظایف پژوهشکده بیمه است که با توجه به این وظایف، به نظر می‌رسد پژوهشکده توانسته است نقش خود را در صنعت بیمه به خوبی ایفا نماید.

طرح‌های پژوهشی که در بدو انتصاب اینجانب، توسط رییس کل بیمه مرکزی به پژوهشکده بیمه واگذار گردید، به نحو احسن مدیریت و اجرا شدند. این امر در بیانات رییس کل بیمه مرکزی در جلسه دوازدهم هیئت امنا دراسفند 93 و در کنفرانس 13 آذر سال 93 به مناسبت روز بیمه ودر بسیاری از مناسبتهای دیگر چون مجمع سال 93 بیمه مرکزی و جلسات مدیران بیمه مرکزی به صراحت تاکید شده است. 

ماموریت رییس پژوهشکده اساسا آن چیزی است که در ماده دو اساسنامه بدان تصریح شده است.علاوه برآن دستورات رییس هیئت امنا مبنی براجرای طرحهای کاربردی صنعت بیمه بطور جدی مورد توجه قرار میگرفت. 

در سال‌های 92 و 93 به ترتیب 16 و 23 عنوان از این طرح‌های کاربردی خاتمه پیدا کردند که به کارگیری نتایج  این پژوهشها می‌توانست اثر قابل توجهی بر بازار بیمه داشته و ضریب نفوذ بیمه را افزایش داده و یا در کاهش خسارات و ارائه بهینه محصولات بیمه‌ای نقش قابل توجهی ایفا نماید. به عنوان نمونه طرح «نرخنامه مشورتی بیمه‌های اموال و مسوولیت و اشخاص» مورد استفاده شرکت‌های بیمه قرار گرفت. طرح «مطالعه عوامل ریسک و فاکتورهای موثر بر محاسبه حق بیمه در بیمه اتومبیل» با مطالعه تطبیقی بیمه‌نامه‌ کشورهای دیگر ، مورد بهره‌برداری مرکز پژوهش‌های مجلس و همچنین نمایندگان درگیر فرآیند اصلاح قانون بیمه‌نامه شخص ثالث قرار گرفت.

همچنین طرح «مالیات بر ارزش افزوده در صنعت بیمه» یکی از چالش های صنعت بیمه بود که با بررسی وضع موجود، تجربیات جهانی و ارائه راهکارهای اصلاحی، منشاء تصمیم‌سازی در خصوص حذف مالیات بر ارزش افزوده گردید. سی و نه طرح پژوهشی از این نوع طرحهای کاربردی خاتمه یافتند که به منظور بهره برداری اصحاب صنعت بیمه متن کامل آنها در سایت پژوهشکده و بیمه مرکزی قرارگرفتند. طرحهای کاربردی زیادی نیز در شرف اتمام و یا در مراحل مختلف اجرا قرار داشتند.

در زمینه چاپ کتب و نشریات علمی، پژوهشی و حرفه ای و برگزاری کنفرانسها و نشستهای علمی با اساتید و مدیران و کارشناسان صنعت بیمه وارتقای جایگاه علمی و پژوهشی پژوهشکده و آموزش و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز صنعت بیمه، پژوهشکده در دو سال گذشته توفیقات برجسته ای داشته است. 

 البته . ما خارج ازخواسته صنعت بیمه طرحی برای اجرا نداشتیم. طرح‌های اصلاح بیمه‌نامه‌های عمر ، درمان ، باربری و حوادث، تحلیل کمی و کیفی ضریب نفوذ بیمه، بررسی علل و عوامل رواج نرخ‌های غیرفنی در بازار بیمه کشور، مطالعه روش‌های محاسباتی و ارزیابی ریسک‌های مختلف،بررسی عوامل ریسکی در بیمه نامه های مختلف، تدوین ضوابط حاکم و ملاک‌های علمی جهت تدوین شرایط عمومی در انواع بیمه‌نامه‌ها، تدوین ضوابط علمی و تجربی و قابلیت مهارت‌های نمایندگان بیمه و استانداردهای آموزشی و پروژه های کاربردی دیگر مسایل موردنیاز صنعت بیمه بود که با رویکرد تطبیقی با سایر کشورهای جهان مطالعه و اجرا گردیدند که بکارگیری آنها میتواند منشاء تحول در صنعت بیمه کشور شود.

یکی از انتقادهای رییس کل بیمه مرکزی از عملکرد شما وابستگی شما به نهادهای علمی و دانشگاهی بود. تا جایی که گفته شد پژوهشکده از صنعت بيمه دور و به جاهاي ديگر متصل شده است. دراین مورد توضیحی دارید؟

پژوهشکده محل تلاقی صنعت و دانشگاه است. مخصوصا اینکه فعالیت صنعت بیمه تحت شرایطی است که با تخمین ها و پیش بینی ها و احتمالات وقوع حوادث قرین است، فاصله گرفتن صنعت بیمه از دانشگاهها میتواند زیانهای جبران ناپذیری را بدنبال داشته باشد.

بدلیل همین اهمیت است که از نظر قانون گذار ریاست و سرپرستی پژوهشکده و معاونت و مدیریت گروههای پژوهشی مشروط به هیات علمی بودن آنهاست.

از رسالتهای پژوهشکده کمک به ارتقای دانش بیمه در تعامل با دانشگاههاست. در این راستا با دانشگاههای برتر کشور به منظور تربیت اساتید بیمه و بیمه سنجی تفاهم نامه و قرارداد امضا شد. برای نشریه علمی-پژوهشی پژوهشنامه بیمه، اعضای هیات تحریریه از اعضای هیئت علمی برجسته برتر کشور انتخاب شدند که با همت آنها تمامی شماره‌های آن بدون تاخیر منتشر شدند. همچنین امتیاز انتشار مجله علمی-ترویجی «مطالعات بیمه» با رویکرد کاربردی صنعت بیمه، اخذ نموده و دو شماره اولیه آن چاپ و منتشر گردید. مجوز انتشار مجله انگلیسی Iranian Journal of Risk and Insurance را اخذ کرده و شماره اول آن را در اوایل خردادماه 94 به انتشار رساندیم. اصولاچاپ مجله تخصصی به زبان انگلیسی کار دشواری است که بسیاری از دانشگاه‌ها با داشتن بیش از دویست هیات علمی موفق به انجام آن نشده‌اند، ولی پژوهشکده موفق به انجام آن شد. هدف این بود که با ارتقاء آن به مجله ISI شاهد جذب مقالات خارج کشور در زمینه بیمه و ریسک به منظور انتقال دانش باشیم. هدف اصلی همه این تعاملات خدمت به صنعت بیمه است.

لازم میدانم نگاهی به گذشته داشته باشم تا هم به سئوال شما پاسخ داده باشم و همچنین به وضعیت تالیف پرداخته باشم. بنده در سال 1377 در شرف تکمیل پایان نامه دکتری اقتصاد در داخل کشور بودم که یک آگهی دو خطی در خصوص جذب بورسیه دکتری بیمه توسط دانشگاه علامه مسیر زندگیم را به بیمه پیوند داد. پس از قبولی در آزمون، راهی کشور ژاپن گردیدم. لازم دیدم تمامی تالیفات مربوط به بیمه در داخل کشور را گردآوری کرده و برای مطالعه با خود به ژاپن ببرم. آنچه که جمع شد یک کارتن کوچک کتاب و نشریه، کل تالیفات در زمینه بیمه در کشور بود. از این بابت بسیار دلزده و ناراحت بودم و آرزو کردم ایکاش روزی بتوانم نقش قابل توجهی در گسترش دانش بیمه و توسعه این صنعت بسیار ارزشمند داشته باشم. با مراجعه به کتابخانه دانشکده اقتصاد دانشگاه کوبه ژاپن دریافتم که تعداد کتب تالیفی موجود در زمینه بیمه به زبان ژاپنی و انگلیسی بیش از پنج هزار جلد است.

پس از اخذ دکتری در رشته اقتصاد بیمه ، موفق به اخذ فلوشیپ دو ساله فوق دکتری در رشته بیمه عمر از دانشگاه کیوتو ژاپن شدم. دانشگاه کیوتو از جهت منابع علمی از دانشگاه کوبه نیز غنی تر بود. پس از اتمام این دوره ، مقطعی را به عنوان پژوهشگر عالی در دانشگاه کیوتو اشتغال داشتم و همزمان عضو افتخاری انجمن بیمه عمر ژاپن بودم. محیط علمی پر نشاط و امکانات مناسب آنجا شرایطی را برایم ایجاد کرده بود که بصورتی فعال در اغلب مجامع و کنفرانسهای علمی و حرفه ای مرتبط با بیمه در جهان بطور فعالانه شرکت میکردم. بسال 1385، به کشور مراجعت کردم. با کمال تاسف دریافتم طی این 8 سال کل تالیفات به زبان فارسی در زمینه بیمه چندان از آن یک کارتن کوچک فراتر نرفته است. 

توسط رئیس کل بیمه مرکزی وقت به عضویت هیئت امناء و شورای پژوهشی پژوهشکده درآمدم. در آنجا از این شکاف موجود و از لزوم ایجاد نهضت تالیف و ترجمه در زمینه بیمه و ریسک صحبت کردم. متاسفانه به دلیل تغییرات سریع در پژوهشکده و تغییر سه رئیس در سه سال وبلاتکلیفی آن در یکسال بعدی، ایده ایجاد نهضت تالیف و ترجمه جامه عمل نپوشید. اما در این برهه آنچه که اتفاق افتاد چاپ تعداد معدودی از کتب بیمه ای در تیراژ بالا و تجمیع آن در انبار پژوهشکده بود. تغییر مدیریتی سلیقه ای که مانع توسعه و پیشرفت هر سازمانی است و هزینه های جبران ناپذیری را بدنبال دارد، فرصتی را برای روسای پژوهشکده، حتی برای توزیع این کتب چاپ شده مهیا نکرده بود.

تا اینکه در اواسط سال 1390 به سرپرستی پژوهشکده انتخاب شدم. اولین معضلی که بدان پرداختم، همین کتب جمع شده در انبار بود که بخش قابل توجهی از آنها با اهداء در نشستها و کنفرانسها کاهش داده شد. گام دوم این بود که استراتژی چاپ کتاب را به نحوی تدوین کنم که ضمن ایجاد تحول در تالیف و ترجمه از اتلاف منابع جلوگیری شود. بدین منظور، تصمیم گرفته شد تیراژ کتابها برای چاپ اول در پانصد جلد محدود بماند. با اتخاذ این تصمیمات موجودی انبار در حال کنترل قرار گرفت. البته زمانبر بودن فروش کتب همیشه درصدی موجودی انبار ایجاد میکند که باید بدان توجه شود. 

در خصوص پوشاندن خلاء علمی موجود تلاش بی‌شائبه‌‌ای در سه سال گذشته صورت پذیرفت به نحوی که در سال‌های91 ، 92 و 93 به ترتیب 45، 39 و 57 کتاب منتشر شدند. این کتب پس از بررسی های کارشناسی در کمیسیون نشرو شورای پژوهشی تصویب شده و در تیراژ پایین به چاپ رسیدند. در سه سال گذشته بطور مستمر هر هفته یک کتاب مرتبط با بیمه و ریسک به صنعت بیمه اهداء گردیده است. کتاب‌های ارزشمندی چون نرخنامه‌ مشورتی بیمه های اموال و مسئولیت واشخاص، دانشنامه بیمه، کتاب جامع آموزش بیمه و ترجمه کتب چارتر توسط اساتید برجسته و بنام دانشگاهی و صنعت بیمه منتشر شدند که انباشت تجارب و دانش بیمه‌ایست که می‌تواند زمینه های تحول در صنعت بیمه را فراهم نماید. 

ضعف آموزش و عدم توسعه منابع انسانی، مشکل اصلی بر سر راه توسعه صنعت بیمه است. تیتر وار به اهم فعالیتها در زمینه آموزش اشاره میکنم:

1.انعقاد قراردادیا تفاهم نامه با دانشگاههای تهران، شهید بهشتی وعلامه به منظور تاسیس دوره دکتری بیمه‌سنجی (علوم اکچوئرال)، اقتصاد بیمه و بیمه

2.اخذ مجوز جذب 20 هیات علمی از وزارت علوم و جذب 8 هیات علمی از فارغ‌التحصیلان برجسته طی انجام حدود 100مصاحبه و آزمون 

3.برگزاری دوره دو ساله آموزش حرفه ای بیمه با انعقاد قرارداد با موسسه آموزشی بیمه مالزی به زبان انگلیسی برای 20 نفر از کارشناسان برجسته صنعت بیمه

4.برگزاری آزمون های صنعت بیمه با استاندارد سازمان سنجش و آموزش شبکه گسترده فروش صنعت بیمه و تدوین منابع آزمون و آموزش آنها

پژوهشکده بیمه در مسیر صحیح خود در خدمت به صنعت بیمه کشور قرار گرفته است. چه در زمینه انجام پژوهشهای ارزشمند و مفید ، وچه درزمینه چاپ کتب و نشریات اثرگذارو آموزش نمایندگان و کارشناسان صنعت بیمه و گسترش آموزشهای عالی و ایجاد بسترهاو زیرساختهای مناسب برای توسعه، گامهای اولیه را محکم و استوار وهمراه با دوراندیشی و آینده نگری برداشته است. امیدوارم این مسیر درخشان توسط مدیران دلسوز و صاحب صلاحیت دنبال شود.