فریدون صفرخانلو کارشناس بیمه -کشور ما به لحاظ وقوع حوادث فاجعه آمیز به خصوص زلزله و سیل جزء کشورهای بلاخیز می باشد و هر ساله وقوع این حوادث هزینه های سنگینی را بر شرکت های بیمه متحمل می کند ، علاوه بر این در روز های اخیر ، روند افزایشی تعداد و شدت حوادث فاجعه آمیز ازجمله خسارت شرکت پتروشیمی بوعلی سینا که توسط کنسرسیومی از ۱۱ شرکت بیمه ای بیمه شده و آتش سوزی در مشهد در برج سلمان و... این سئوال را در پی خواهد داشت که آیا شرکت های بیمه داخلی توان تحمل چنین خسارتی را دارند؟ اگر 2 یا 3 فقره از این خسارات در سال رخ دهد چه سرنوشتی در انتظار صنعت بیمه ایران خواهد بود؟

نیاز به پوشش بیمه ای این حوادث و تحمل پرداخت خسارت های سنگین توسط شرکت های بیمه و نیز کمبود ظرفیت بیمه ای در صنعت بیمه برای پوشش بیمه ای تمام این حوادث ضرورت توجه و تسریع درطراحی و به کارگیری اوراق بهاداربیمه ای به عنوان مکمل بازار بیمه وبیمه اتکایی را ایجاد می کند.

اوراق بهادار بیمه ای می تواند به نوعی ابزاری برای تامین مالی و گسترش ذخیره سرمایه ای شرکت های بیمه باشد و از طرفی ابزاری مناسب رابرای سرمایه گذاران بازار سرمایه برای متنوع سازی پرتفوی اوراق با درآمد ثابت مهیا نماید به بیان دیگر، فرآیند اوراق بهادارسازی بیمه روشی برای "انتقال ریسک های تعهدات بیمه ای شرکت های بیمه به بازارهای سرمایه از طریق صدور و انتشار اوراق بهادار مالی" است.

آمارهای منتشر شده نشان می دهد که این حوادث نسبت به گذشته هم به لحاظ شدت و هم به لحاظ تناوب تکرار رشد چشمگیری داشته است که در کل باعث افزایش خسارت ها شده است ، که با توجه به کمبود ظرفیت بیمه اتکایی در کشور و محدودیت دسترسی به بیمه های اتکایی خارجی به نظر می رسد با طراحی سازوکاری مناسب و مطابق با وضعیت ارزشی کشورمان انتشاراوراق بیمه ای می تواند ظرفیت بیمه ای کشور را تا حد زیادی گسترش دهد و هم چنین به عنوان یک نوآوری مالی در بازار سرمایه ابزار جدیدی را به پرتفوی سرمایه گذاران بازار که از عدم تنوع ابزارهای در دسترس در بازار سرمایه رنج می برند بهره مند سازد.

همانطور که در گزارشات ارائه شده مشاهده می شود حجم این خسارت ها میلیارد ها تومان بوده است که حاکی از شدت و حجم این حوادث است که این حجم خسارت ، شرکت های بیمه ای را که اقدام به انعقاد قراردادهای بیمه نموده اند با خسارت های سنگینی مواجه خواهد کرد ؛ به خصوص اینکه چنانچه این حوادث در خصوص سایر قرا رداد ها و پوشش های دیگر تکرار شود ممکن است برخی از شرکت های بیمه ای را با خطر ورشکستگی مواجه کند.

شرکت های بیمه هر چند با توجه به سهم نگهداری و ذخایر فنی و سرمایه محدود خود برای این که این پوشش ها را جبران کنند به طور سنتی ازراهکار استفاده از بیمه های اتکایی را در پیش می گیرند تا از این بحران ها نجات یابند و از تمرکزریسک ها برشرکت بیمه خودبکاهند ؛ اما باید توجه داشت که شرکت های بیمه داخل کشور ظرفیت و ذخیره سرمایه محدودی دارند و افزایش سرسام آور ارزش دارایی های بیمه شده این قبیل حوادث در بیمه نامه های متعدد صادره و در مناطق مختلف باعث می شود که شرکت های بیمه توانایی پوشش تمام این ریسک ها را نداشته باشند.

یکی از ابزارهای کارآمد و موثر برای حل این مشکل ارتباط مستقیم بین صنعت بیمه و بازار سرمایه تحت عنوان مفهومی به نام تبدیل کردن ریسک به اوراق بهادار می باشد. این اوراق که به اوراق مرتبط با بیمه (ILS) معروف است دارای انواع متفاوتی است که اصلی ترین اوراق تضمین زیان صنعت Industry Loss Warrant (ILW) ، اوراق Sidecars سایدکار و اوراق حوادث و بلایای طبیعی می باشند (cat bond) که ابتدای کلمه catastrophe می باشد.

این اوراق بیمه ای می تواند ابزار بسیار مناسبی برای متنوع سازی پرتفوی سرمایه گذاران دربازارسرمایه وشرکت های بیمه وگسترش ظرفیت بیمه ای کشور باشد و برای انتقال ریسک از جمله ریسک های حوادث فاجعه آمیز ویا ریسک بیمه عمر ومرگ ومیر مورد استفاده قرار گیرند ، در واقع با این روش ریسک حوادث فاجعه آمیز و بلایای طبیعی توسط شرکت های بیمه به اوراق بهادار تبدیل شده و در بازار سرمایه به سرمایه گذاران فروخته می شود این ابزار دو کارویژه وعمده دارد :

اولا) ریسک ها را از شرکت های بیمه به سرمایه گذاران بازار سرمایه انتقال می دهد.

ثانیا) به نوعی راهی برای تامین مالی شرکت های بیمه و جبران کمبود ذخایر و سرمایه آنها می باشد.