التهاب بازار سرمایه از بحث های برجامی

عباس آرگون، نائب رییس بازار پول و سرمایه اتاق تهران- آمریکا در خروج از برجام تنهاست. اگر آمریکا این تنهایی را به جان بخرد و از برجام خارج شود، مسئله تعیین‌کننده دیگر میزان انسجام داخلی ما برای مقابله با تهدیدهای ناشی از این خروج است.

حرف و سخن‌های مربوط به خروج آمریکا از توافق برجام منجر به بروز آثار هیجانی در بازار سرمایه شده است. بازار سرمایه دیروز و امروز نسبت به تصمیم آتی ترامپ درباره برجام واکنش نشان داد و شاخص کل امروز بیش از  500 واحد افت کرده است. افت شاخص کل  ناشی از جو روانی و سیاسی است که به اقتصاد ایران تزریق‌شده است. احتمال خروج آمریکا از برجام که درنهایت در 23 مهرماه سال جاری اعلام می‌شود به التهاب بورس دامن زده است و شاید بتوان این نوسان را مقدمه‌ای برای دیگر آثار اقتصادی خروج آمریکا از برجام برای ایران برشمرد.

به‌طورقطع خروج این کشور از برجام تمام بخش‌های اقتصاد ایران را که مستعد هیجان‌زدگی است، دچار نوسان می‌کند. بازار سرمایه همان‌طور که به تصویب برجام و اجرای آن واکنش مثبت نشان داد، به هر نوع تغیر مثبت یا منفی دیگر درباره آن‌هم واکنش نشان می‌دهد.  هرچند ممکن است آثار هیجانی آن مداوم نباشد اما خروج آمریکا از برجام آثار منفی اقتصادی برای ایران در طولانی‌مدت  به بار خواهد آورد و بازار سرمایه به‌عنوان ویترین  اقتصاد کشور به‌خوبی اثرات این اقدام را نمایان خواهد کرد. از سوی دیگر قیمت‌ها در بازار رشد آن‌چنانی نکرده است و معقول بودن قیمت‌ها احتمال ایجاد نوسان زیاد را کاهش می‌دهد.

باوجوداین اما نباید ازنظر دور داشت که توافق برجام یک توافق دوطرفه نیست. ایران و آمریکا تنها کشورهای امضاکننده این تفاهم نیستند بلکه برجام توافقی بین ایران و قدرت‌های بزرگ دنیاست که همه آن‌ها مثل ترامپ فکر نمی‌کنند. خروج آمریکا از توافق برجام در حال حاضر از سوی بسیاری از کارشناسان و مراجع معتبر پیش‌بینی می‌شود و اثر واقعی آن بر اقتصاد ایران قابل‌انکار نیست اما باید دید این تهدیدها از سوی دیگر قدرت‌های بزرگ جهان چقدر جدی گرفته می‌شود و در داخل تا چه اندازه برای پیشبرد اقتصاد پس از برجام بدون آمریکا منسجم هستیم؟

به نظر می‌رسد که آمریکا نتواند اجماع دیگر کشورها را برای خروج از برجام کسب کند و در این خروج تنهاست. اگر آمریکا این تنهایی را به جان بخرد و از برجام خارج شود، مسئله تعیین‌کننده دیگر میزان انسجام داخلی ما برای مقابله با تهدیدهای ناشی از این خروج است. اگر ایران پراکنده نشود و از فرصت همکاری با دیگر قدرت‌های بزرگ دنیا استفاده کند، معادله کمی تغییر خواهد کرد.

بازار سرمایه در تابستان گذشته رشد خوبی را تجربه کرده است که بیشتر ناشی از رشد قیمت گروه‌های معدنی و فلزی در بازارهای جهانی است. اگر بازار سرمایه ایران با همین شیب ملایم به افزایش شاخص برسد، افت محسوسی در شش ماه آینده در بورس نخواهیم داشت اما نمی‌توان از هیجانات ناگهانی مثل خروج آمریکا از برجام هم‌ چشم‌پوشی کرد. به نظر می‌رسد در شرایط فعلی افراد باید با تحلیل بیشتر و قوی‌تری به بازار سرمایه وارد شوند و با نگاه بلندمدت سرمایه‌گذاری کنند. هرچه بورس به سمت شفافیت بیشتر حرکت کند، همان‌طور که دستورالعمل تازه‌ای با این هدف صادرشده، به رشد بیشتری خواهیم رسید که افزایش حجم معاملات و شاخص کل را به دنبال خواهد داشت.