مریم کائید - اهمیت توسعه صادرات توسط کشورها و دولت ها به عنوان یک هدف اساسی در صحنه اقتصاد امری کاملا شناخته شده است.بنابراین اگزیم بانک به عنوان بانکی تخصصی و البته دولتی وظیفه توسعه صادرات کشور خود و گسترش تعاملات و مبادلات بازرگانی را با دیگر کشور ها دنبال می کند .

بانك هاي صادرات واردات (اگزیم بانک) معمولا منابع لازم را براي واردكنندگان صادركنندگان و سرمايه گذاران در بازارهاي خارجي فراهم مي كنند. اين گونه بانك ها خدمات مختلفي مشتمل بر اعطاي وام هاي مستقيم طويل مدت به خريداران خارجي براي فروش عمده تجهيزات را عرضه مي كنند.

اهميت توسعه صادرات توسط کشورها و دولت ها موجب شده که اکثر قريب به اتفاق کشورهاي جهان موسسات مالي و تخصصي وابسته به دولت را براي اين منظور تاسيس کنند.

هدف گذاری ها نشان می دهد در حالی که اگزیم بانک اندونزی تا اگوست 2013بالغ بر 24.5 تریلیون روپیه به شکل تامین مالی هزینه کرده و در سال 2014 هدف گذاری 30 تریلیون روپیه ای دارد و اگزیم بانک هند نیز صنعت الکترونیک این کشور در سال 2015 را به بیش از 150 میلیارد دلار می رساند، اگزیم بانک امریکا به تنهایی در طول 7 ماهه 2011 بیش از 148 میلیارد دلار از صادرات این کشور را تامین مالی کرده است .

حجم فعالیت در اگزیم بانک ویتنام به گونه ای دیگر است به طوری که این بانک 10 میلیارد دلار به منظور وام دهی و در جهت تثبیت بازار در سال 2013 و 2014 اختصاص داده است .

اما ا�?دهای سرخ نیز در بازار اگزیم بانک ها بسیار فعالانه عمل کرده و از غول های آسیا به شمار می رود . اگزیم بانک چین در سال های اخیر در ساخت و سازهای آفریقا میلیارد ها دلار هزینه کرد تا جایی که امریکا علنا از بلعیده شدن افریقا توسط چین ابراز نگرانی کرد . اگزیم بانک چین در سایر کشور ها نیز حضور پررنگی دارد تا جایی که چندی پیش با تامين اعتبار يک ميليارد و 700 ميليون دلاري براي اکوادور براي ساخت يک سد در آن کشور موافقت کرده بود.

در کنار فعالیت اگزیم بانک های بزرگ در دنیا مروری بر عملکرد اگزیم بانک ایرانی یعنی بانک توسعه صادرات ایران نیز خالی از لطف نیست . این بانک 23 ساله که سرمایه کنونی اش به حدود 1.7 میلیارد دلار می رسد فعالیت خود را با سرمایه 50 میلیاردریال آغازکرده است و درسال 1391 طبق قوانین و تبصره های موجود مقرر بود که سرمایه خود را به 3.5 میلیارد دلار افزایش دهد که این مهم محقق نشد.

بنابر آمارهای رسمی سهم بانک توسعه صادرات از مانده تسهیلات اعطایی بانک ها به بخش صادرات به 47.4 درصدمی رسد و 80 درصد ازصادرکنندگان نمونه مشتری بانک به شمار می روند.

هرچند که این بانک در طبقه بندی شورای پول و اعتبار در گروه بانک های تخصصی قرار می گیرد اما مسئولیت آن به عنوان بانک دولتی و توسعه ای افزایش توانمندی صادراتی کشور به شمار می رود.

95 درصد فعالیت های این بانک اعتبارات اسنادی و 5 درصد ضمانت نامه برای پوشش ریسک های صادراتی است.

آمارهای رسمی نشان می دهد که بیش از 70 درصد تسهیلات اعطایی این بانک به منظور سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و بیش از 15 درصد نیز مربوط به اعتبار خریدار و اعتبار فروشنده در خارج از کشور است.

اعطای وام با حداقل نرخ سود،بازگشت طولانی مدت سرمایه در گردش برای واحد ها،سرمایه محدود،عدم جمع آوری سپرده های مردمی،عدم جذب سپرده های ارزی به دلیل تحریم ها،عدم استفاده از خطوط اعتباری سایر کشورها و ... بخشی از مشکلات این بانک به اذعان آگاهان به شمار می رود.بنابر آمارها این بانک برنامه اعطای تسهیلات خود را از 1.9 میلیارد دلار در سال گذشته به 2 میلیارد دلار در سال جاری ارتقا داده که رقم چشم گیری به شمار نمی رود.

در این میان و در شرایط تحریم ها بسیاری از صادرکنندگان، موفقيت اين بانک را مرهون افزايش سرمايه مي دانند تا قدرت رقابت پذيري اين بانك را ميان رقباي خارجي بيشتر كند.

این بانک نیز به منظور حمایت دولت از صادرات و در مالکیت مستقیم و غیر مستقیم دولت است .سرمایه این بانک بالغ بر 4 میلیارد کرونا(واحد پول این کشور) است که دولت مالک 80 درصد این سهام است و وزارت صنعت و معدن و تجارت و وزارت امور خارجه و وزارت کشاورزی به عنوان سهام دار به شمار می رود و20 درصد مابقی مربوط به بیمه تضمین صادرات است.رشد سالانه در حجم قراردادها برای تامین مالی سرمایه گذاری های جمهوری چک در خارج از کشور ،چهار برابر شده است. سهم این دو نوع تامین مالی نسبت به کل تعهدات جدید نیز در سال 2010 بیش از 74 درصد بود.

این بانک توانایی کمک به صادرکنندگان این کشور برای ایجاد ساختار تامین مالی پرو�?ه صادراتی را دارد.

اگزیم بانک اندونزی صادرات این کشور را در عرصه جهانی به فروش می رساند.این بانک برنامه دارد 15 تریلیون روپیه را به صورت منابع مالی ارزان و کم هزینه به صادرکنندگان اندونزایی اختصاص داد.این بانک منابع مالی خود را به روش های گوناگون از جمله انتشار اوراق بهادار،استقراض از دولت های خارجی،نهادهای مالی چند جانبه،بانک های داخلی و خارجی و دولت اندونزی تامین کند.اندونزی در سال 2010 بیست و هفتمین صادر کننده جهان بود.

اگزیم بانک مالزی با سرمایه 500 میلیون رینگت به ثبت رسید .در آخرین تغییرات ،سرمایه ثبت شده به سه میلیارد رینگت و سرمایه پرداخت شده به 730 میلیون رینگت رسیده است. این بانک در مالکیت کامل دولت مالزی است.این بانک به منظور اعتبارات بلند مدت و میان مدت به سرمایه گذاران و صادرکنندگان مالزیایی و نیز به خریداران خارجی کالاهای مالزی اعطا می کند.

ابن بانک کاملا دولتی فعالیت خود را در چارچوب ارائه کمک مالی به صادرکنندگان و واردکنندگان وفعالیت به صورت نهاد مالی اصلی جهت هماهنگ سازی نهادهای دخیل در تامین مالی صادرات و واردات کالاها و خدمات با تاکید بر ترویج تجارت بین الملل کشور که بر اساس اصول تجاری کسب و کار و با ملاحظه منافع عمومی تنظیم کرده است.

این بانک نقش به سزایی را در رشد اقتصادی هند و ادغام این کشور در اقتصاد جهانی دارد. صادرات نرم افزار،ارائه ابزارهای مالی به منظورتامین مالی بخش بنگاه های کوچک،مشارکت در طرح ارائه خدمات برون مرزی،ارائه ایده ها و روش های جدید تامین مالی،برنامه تامین مالی بازاریابی صادراتی با پشتیبانی بانک جهانی و تامین مالی فیلم های صادرات محور از جمله برخی نقش های این بانک است.

این بانک در حال حاضر بیش از90 خط اعتباری فعال به مبلغ 3.2 میلیارد دلار در 90 کشور جهان دارد.

اگرچه این بانک رسماتحت مالکیت کامل دولت قرار دارداما دولت رسما بدهی های آن را تضمین نمی کند و این وضعیت سبب فعالیت متفاوت این بانک شده است. جالب است بدانید رتبه اعتباری این بانک مشابه رتبه اعتباری دولت چین است.هدف این بانک افزایش وام های اعطایی با رشد 20 درصد در سال استکه در سال 2010به حدود 40میلیارددلار می رسد.رتبه اعتباری اعطا شده به این بانک از سوی فیچ ای پلاس است.

این بانک دولتی بالغ بر6500 میلیون بات سرمایه دارد.هدف این اگزیم بانک سرمایه گذاری در جنوبشرق اسیا با هدف توسعه اقتصادی و ماموریت آن پشتیبانی و تشوبق صادرکنندگان و سرمایه گذاران تایلندی در جهت توسعه ملی و تقویت همکاری بین نهادهای مالی است. کمک به گسترش فعالیت در بازارهای نوظهور توسط بنگاه های تایلندی، ایجاد روابط کارگزاری و تائید اعتبارات اسنادی با شرکای تجاری،حضوردر پرو�?ه های عمرانی کشور های همسایه و .. بخشی از فعالیت های این بانک است.

این بانک قدیمی پس از تاسیس مبلغ یک میلیارد دلار سرمایه از سوی خزانه داری امریکا دریافت کرد.بانک اجازه دریافت 6 میلیارد دلار وام از خزانه داری و دست یابی به خط اعتباری را نیز دریافت کرد. این بانک «خوداتکا» برای سال مالی 2013 مبلغ 38 میلیون دلار برای برنامه های اعتباری و بیمه و 104 میلیون دلار برای هزینه های اداری و 4.4 میلیوندلار برای دفاتر بازرسی از مجلس نمایندگان درخواست کرده است.

در طی 5 سال منتهی به 2013 این بانک بالغ بر 3.4 میلیارد دلار سودداشته است. این بانکبا بیش از 77 سال تجربه با کمک 460 میلیارد دلار از صادرت امریکا به بازارهای در حال توسعه کمک می کند و 85 درصد مهاملات این بانک به کسب و کارهای کوچک امریکا سود رسانده است.

این بانک در سال 2012 اقدام به تائید 35.8میلیارد دلار وام کرد. این بانک از صادرات 50 میلیارد دلار امریکا حمایت می کند و موجب اشتغال 255 هزار امریکایی است.

در پایان ذکر این نکته ضروری است که شايد هيچ زماني مانند اكنون ضرورت نياز به حمايت از افزایش سرمایه بانک ها خصوصا اگزيم بانك ايران ملموس نبوده است. تحريم نفت موجب كاهش درامدهاي ارزي كشورمان شده است و تجربه اگزيم بانكهاي جهان نشان ميدهد راه مطمئن و كسب درامدهاي ارزي، تامين سرمايه اين بانك تخصصي و توسعه اي كشور است كه بتواند به عنوان بازوي مالي صادركنندگان ايراني در كشورهاي ديگر حضور يابند.