«در کشور ما بسیاری از نهادهای دولتی داده را ملک خود میدانند، در حالیکه مالک واقعی داده، همان فرد بیمهگذار یا صاحب دارایی است. دولت صرفاً امانتدار است و باید نسبت به امانتداری خود پاسخگو باشد.»
به گزارش ریسک نیوز، حامد ولیپوری، مدیرعامل شرکت ازکی، با ترسیم روند تحول تاریخی ثروت در جوامع بشری، از «ورود بشر به پارادایم تازه تصمیمگیری توسط هوش مصنوعی» سخن گفت و تأکید کرد: در آینده، هوشمندی میان انسانها معنای خود را از دست میدهد و تفاوت هوش انسان و ماشین بهاندازه تفاوت انسان و یک شیء بیجان خواهد بود.
ولیپوری با نگاهی تاریخی به مسیر تحول اقتصاد جهانی افزود: زمانی ثروت با نیروی بازو تعیین میشد، اما با اختراع موتور و ظهور فناوری، مزیت فیزیکی جای خود را به هوشمندی و مدلهای مقیاسپذیر کسبوکار داد. شرکتهای تکنولوژی امروز با ارزش بازاری معادل اقتصاد کلان کشورهایی چون چین، نشاندهنده سلطه تصمیمگیری مبتنی بر داده هستند.
او ادامه داد: «اکنون وارد مرحلهای شدهایم که حتی تصمیمگیری – قلب تولید ثروت – در حال واگذار شدن به هوش مصنوعی است. در چنین شرایطی، تحلیل و داده در کنار یکدیگر ارزش بنیادین پیدا میکنند و شالوده حکمرانی اقتصادی آینده خواهند بود.»
بحران فقدان دسترسی و فرهنگ داده در ایران
مدیرعامل ازکی با تأکید بر اهمیت زیرساخت داده در کشور گفت: بزرگترین چالش صنعت بیمه و کل اقتصاد ایران، فقدان دسترسی به داده و نبود درک مشترک از مفاهیم مالکیت، حاکمیت و امانتداری داده است.
او خاطرنشان کرد: «در کشور ما بسیاری از نهادهای دولتی داده را ملک خود میدانند، در حالیکه مالک واقعی داده، همان فرد بیمهگذار یا صاحب دارایی است. دولت صرفاً امانتدار است و باید نسبت به امانتداری خود پاسخگو باشد.»
ولیپوری این فقدان درک مشترک و ضعف فرهنگ اشتراکگذاری داده را از عوامل اصلی عقبماندگی در تحلیل و بهرهگیری از داده در صنعت بیمه دانست و هشدار داد: «در جهانی که ثروت و تصمیم بهسرعت در حال دیجیتالی شدن است، نداشتن حاکمیت داده، به معنای از دست دادن مزیت رقابتی ملی است.»
جایگاه هوش مصنوعی در کشف قیمت و محاسبه ریسک
وی با اشاره به ساختار درونی صنعت بیمه گفت: بخش اکچوئری، یعنی جایی که قیمت و ریسک تعریف میشود، همان بخشی است که هوش مصنوعی میتواند در آن نقش جایگزین انسان را بازی کند؛ زیرا از عهده تحلیل دادههای سنگین و چندبعدی برمیآید.
هرچند او تأکید کرد برای تحقق این قابلیت، کیفیت و منبع دادهها باید شفاف و عاری از تضاد منافع باشد تا مدلهای هوش مصنوعی دچار انحراف تصمیم نشوند.
ولیپوری افزود: «رقابت و تنظیمگری در آینده نه بر سر فروش بیمهنامه، بلکه بر سر الگوریتمها خواهد بود. رگولاتور باید اطمینان حاصل کند که مدلهای هوش مصنوعی شفافاند و منافع اقتصادی بر منافع جمعی و عدالت دادهای غلبه نمیکند.»
لزوم شفافیت در حکمرانی الگوریتمی
مدیرعامل ازکی تأکید کرد: صنعت بیمه ایران باید در مسیر شفافسازی مدلهای هوش مصنوعی حرکت کند؛ یعنی بدانیم تصمیم هر الگوریتم بر چه دادهای بنا شده است.
او اضافه کرد: «اگر قرار است روزی الگوریتمها مسئول تحلیل ریسک و قیمتگذاری باشند، باید سازوکار نظارت و بازخورد (Feedback) شفاف داشته باشند تا تضاد منافع در تصمیمگیری حذف شود.»
انسان و ماشین؛ همنشینی ضروری در آینده بیمه
ولیپوری در پایان گفت: هرچند هوش مصنوعی از منطقه انسانی پیروی نمیکند، اما صنعت بیمه ناگزیر خواهد بود میان فناوری و انسان تعادل برقرار کند. تصمیمگیری صرفاً ماشینی ممکن است به سوگیریهای جنسیتی یا منطقهای بینجامد و باید این خطر با دادههای دقیق و متنوع کنترل شود.
او جمعبندی کرد: «در مسیر تحول دیجیتال، مهمترین اقدام ما در صنعت بیمه این است که دادهها را پاکسازی کنیم، قابلاشتراک سازی نماییم و نگرش حاکمیت نسبت به داده را تغییر دهیم. تنها در این صورت است که میتوانیم در جهان آینده، جایگاه پایدار و رقابتی برای ایران در اکوسیستم بیمه و فناوری هوشمند رقم بزنیم.»