صنعت نامرئی

پرویز خسروشاهی، قائم مقام بیمه مرکزی- معمولا یکی از چالش‌‌های صنعت بیمه در ایران پایین بودن فرهنگ بیمه عنوان می‌شود. مستند بیان چنین سخنی نیز غالبا این است که صنعت بیمه بمانند سایر صنایع به ویژه بانک و بورس زبانزد و مورد توجه مردم و سیاست‌گذاران نیست و در زندگی روزمره بروز و نمودی ندارد.

 

دانشگاه آکسفورد در سال ۲۰۱۷ کتابی چاپ کرده که در بخشی از آن به تبیین این موضوع پرداخته است و نشان می‌دهد که پدیده مذکور مختص ایران نیست و حتی در اقتصادهایی که صنعت بیمه پیشرفته با ضریب نفوذ بیمه بسیار بالایی دارند نیز مطرح است. 

نویسندگان این کتاب معتقدند: بیمه در اقتصادهای امروزی صنعتی تقریباً نامرئی است چون کار آن عمدتاً دادن قول‌های مالی مشروط برای آینده است و تنها جنبه فیزیکی و ملموس آن برگه‌‌ای است که قول‌های مذکور را مشخص می‌کند. بیمه حتی در مقایسه با سایر خدمات مالی، حضور کمتری در اذهان مردم دارد چون مشتریان بیمه برخوردهای اندکی با شرکت‌های بیمه‌ و نمایندگان و بروکرهای بیمه دارند. شرکت‌های بیمه در بازارهای مالی نیز توجه کمی را در مقایسه با بانک‌های تجاری، بانک‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به خود جلب می‌کنند چون به شکل سرمایه‌گذاران بلندمدت عمل می‌کنند و غالباً از راهبردهای "بخر و نگهدار" پیروی می‌کنند و فعالیت معامله‌گری بسیار محدودی در بازارها دارند. 

علی‌رغم این در اقتصادها و جوامع توسعه‌یافته، بیمه در هر جایی حاضر است. شمار بسیار زیادی از اعمال و روابط انسانی و اجتماعی نظیر سلامت، رفت و آمدها، خریدها، منازل و حتی زندگی‌ مردم، توسط قراردادهای بیمه‌ای پوشش داده می‌شود. در صورت نبود هیچ شکلی از بیمه، ورود به فعالیت‌های ریسکی چون سرمایه‌گذاری، نوآوری و تاسیس بنگاه‌ها مشکل خواهد بود چون بیمه‌گری مدرن ریسک‌ها را مدیریت می‌کند و به افراد، بنگاه‌ها و جوامع این جرأت را می‌دهد که ریسک کنند. از منظر انسان‌شناختی و تاریخی‌تر مفهوم بیمه از دوران باستان و قرون وسطی به طرق گوناگون وجود داشته است. بیمه آئینه‌ای از تکامل ارزش‌ها و اولویت‌های اقتصادی و اجتماعی جوامع بشری و همچنین روابط ما انسان‌ها با ریسک و پیامدهای آن بوده است. 

علی‌رغم حضور نامرئی بیمه در اقتصادها و جوامع، اهمیت آن از چشم صنعتگران و سیاستمداران دور نمانده و آنها به نقش حیاتی این صنعت اذعان داشته‌اند. بعنوان مثال هنری فورد بنیانگذار خودروسازی فورد گفته است: ‏ایجاد شهر نیویورک فقط بواسطه بیمه‌ها میسر شده است. آنان سازندگان حقیقی این شهر هستند. بدون بیمه‌گران هیچ آسمان‌خراشی در نیویورک ظاهر نمی‌گشت چون هیچ‌ سرمایه‌گذاری حاضر نبود ساختمان‌هایی که تنها یک ته سیگار می‌توانست آنها را با خاک یکسان کند تامین مالی نماید. وینستون چرچیل سیاستمدار مشهور بریتانیایی نیز گفته است: اگر براي من ميسر بود كلمه بيمه را در هر خانه‌اي و روي پيشاني هر شخصي مي‌نوشتم چون قویا معتقدم بيمه در صورت ارائه با قيمت‌هاي متعادل و منصفانه، مي‌تواند خانواده‌ها را از فجايع گریز‌ناپذير نجات دهد.