بهینه سازی نرم در «پارسیان»

در هر اقتصادی، شرکت‌های بیمه نه فقط فروشنده قراردادهای مالی، بلکه ستون‌های پنهان ثبات هستند، اما گاهی این ستون‌ها چنان زیر بار ریسک‌های انباشته خم می‌شوند که تنها یک تصمیم سخت می‌تواند آن‌ها را از شکستن نجات دهد.

امروز یکی از همان مقاطع مهم است؛ لحظه‌ای که داده ‌های پرتفو شرکت بیمه پارسیان یکی از بازیگران اصلی بازار بیمه کشور به ما نشان می‌دهد که اصلاحی بنیادی نه یک انتخاب، بلکه یک ضرورت بوده است.

موضوعی که حالا مجید بنویدی مدیرعامل این شرکت تاکیده ویژه ای بر آن دارد. او اخیرا در یک شفاف سازی بدون پرده برای سهام داران اعلام کرده است که «در جذب پرتفوها سنجیده تر عمل خواهیم کرد و از پذیرش پرتفوهایی که منافع سهامداران را تهدید میکند خودداری میکنیم؛ در مقابل، به دنبال پرتفوهایی هستیم که سودآوری مناسب و شایسته ای برای سهامداران داشته باشد.»

او از سال گذشته این بهینه سازی نرم را در پارسیان آغاز کرده است و رفته رفته نسبت به متوازن سازی پرتفو اقدام کرده، هرچند که در شرکت هایی که قراردادها دوام یک ساله دارند مسلما بهینه سازی فرآیندها کمی زمان بر است.

بیایید با واقعیت شروع کنیم. بیش از یک‌سوم پرتفو در حوزه درمان بوده است؛ رشته‌ای که در بسیاری از شرکت ها به‌ خوبی دیده ‌ایم چگونه می‌تواند به میدان مین هزینه ‌ها تبدیل شود. هرچند سهم حق بیمه درمان از 38 درصد در سال گذشته به 36 درصد در 8 ماهه سال جاری رسیده است اما آمار خسارت ها نشان می دهد که همچنان باید در جاده بهینه سازی پرتفو حرکت و نسبت به نرخ‌گذاری آن توجه بیشتر نشان داد.

در کنار آن، بیمه ثالث اجباری قرار دارد؛ رشته‌ای که نه به دلیل انتخاب بازار بلکه به‌خاطر فشار قانونی، به یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های پرتفو تبدیل شده است. البته حالا شرکت موفق شده که سهم این پرتفو را کاهش دهد و آنرا از 31 به 27 درصد برساند.

این یعنی شرکت نه تنها در خط مقدم یک رشته زیان‌ده قرار داشته، بلکه ناچار بوده ریسک سیستمی ایجادشده در خارج از شرکت را در داخل ترازنامه‌اش بپذیرد.

اما آنچه اهمیت دارد فقط تشخیص مشکل نیست؛ بلکه لحظه‌ای است که شرکت تصمیم می‌گیرد مسیرش را عوض کند و داده‌ها نشان می‌دهد که پارسیان دقیقاً در همین لحظه ایستاده است. کاهش تدریجی سهم درمان و ثالث در سال جدید هرچند هنوز ناکافی است اما نشانه‌ای است از اینکه مدیران شرکت در حال شنیدن صدای بلند واقعیت مالی هستند و در مسیر کنترل آن در حرکت.

بررسی پرتفو حالا نشان می دهد که بیمه های نفت و انرژی، زندگی و حتی آتش سوزی در مسیر کسب سهم بیشتر قرار گرفته است، هرچند که باید صریح گفت که این اصلاح باید جسورانه‌تر باشد. اقتصاد بیمه با مماشات کنار نمی‌آید و تجربه هم نشان داده اصلاحات نصفه‌ و نیمه تنها باعث می‌شود ساختارهای ناکارآمد شکل جدیدی از بحران را تولید کنند.

برای پارسیان نیز بازطراحی پرتفو باید شامل کاهش واقعی ریسک درمان، تجدیدنظر جدی در سهم ثالث و تقویت رشته‌های کم‌ریسک‌تر مثل بیمه‌های اموال و مسئولیت باشد رشته‌هایی که در داده‌های فعلی رفتار کم‌هزینه و باثباتی نشان می‌دهند.

بنویدی اخذ پوشش های اتکایی مناسب توسط بیمه پارسیان و کاهش اثرات خسارتی این رویدادها را نتیجه پیش بینی ها و برنامه ریزی های دقیق شرکت عنوان می کند.

این تغییرات نه تنها به‌خاطر میل به سود بیشتر، بلکه به‌دلیل ایجاد یک «اقتصاد بیمه سالم» ضروری است، موضوعی که بنویدی درست آنرا تشخیص داده است.

بیمه‌گرانی که در ریسک‌های بزرگ گیر می‌افتند، دیر یا زود بار زیان خود را به کل اقتصاد منتقل می‌کنند، این چرخه‌ای است که در بازارهای مالی بارها دیده‌ایم. شرکت هایی که اصلاح را به تأخیر انداختند، در نهایت هزینه بسیار بیشتری پرداختند.
حالا زمان تصمیم‌گیری رسیده و مدیرعامل این نوید را به سهم داران داده است. او قطعا در این مسیر حرکت می کند که نسبت خسارت درمان پایین بیاید، بار ثالث منطقی شود، و وزن پرتفو از دوش رشته‌هایی برداشته شود که بیش از توان اقتصاد، هزینه تولید می‌کنند. این اصلاح نه‌تنها ممکن است، بلکه در حال حاضر تنها نسخه‌ای است که می‌تواند سلامت مالی شرکت را برای سال‌های آینده تضمین کند.

با ادامه مسیر اصلاح توسط این شرکت، می‌توان گفت «پارسیان» از مرحله «هشدار» عبور کرده و وارد مرحله «بازسازی» شده است، مرحله‌ای که بسیاری از بیمه‌گران با شجاعت از آن عبور کردند و نتیجه گرفتند.

اما سهام داران نیز باید بدانند که اگر این اصلاح متوقف یا سطحی شود، بازار بیمه دیر یا زود همان چیزی را تجربه خواهد کرد که اقتصاددان‌ها از آن با عنوان «هزینه واقعی تأخیر» یاد می‌کنند؛ هزینه‌ای که به‌مراتب از هر اصلاح دشوار اولیه بیشتر است.

بازطراحی پرتفو بر اساس واقعیت‌های ریسک در پارسیان، اقتباسی از مدل های جهانی است، تجربه ای که می گوید آینده هرگز خود به ‌خود اصلاح نمی ‌شود این مدیران هستند که باید اصلاحش کنند.