گروه بازار پول - نسبت چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله شده در مقطع 10 ماهة دی ماه 1393 لغایت مهر ماه 1394 از نظر تعداد 2.9 درصد و مبلغ 2.6 درصد است.

به گزارش پایگاه راز پول (ایران و جهان ) روابط عمومی بانک مرکزی، وضعيت چک‌های مبادله شده از نظر تعداد و مبلغ در مقطع ده ماهه دی ماه 1393 لغایت مهر ماه 1394 به ترتيب 267 ميليون فقره و 560 36 هزارمیلیارد ریال با ميانگين مبلغ 137 ميليون ريال می‌باشد. از اين تعداد، جمعاً 7.8 ميليون فقره چک‌ به مبلغ 940 هزارميليارد ريال با ميانگين مبلغ 120 ميليون ريال، چک برگشتی بوده است. براساس جدول 1 مشاهده می‌شود که سهم چک‌های برگشتی اشخاص حقیقی به کل چک‌هاي مبادله شده از نظر تعداد 2.8 درصد و از نظر مبلغ 2.2 درصد و سهم چک‌های برگشتي اشخاص حقوقی از نظر تعداد 0.1 درصد و از نظر مبلغ 0.4 درصد می‌باشد. ملاحظه مي‌شودکه چک هاي برگشتي از نظر تعداد و مبلغ، نسبت به کل چک‌هاي مبادله شده شبکه بانکي (به خصوص براي اشخاص حقوقي) سهم بسيار کوچکي دارد و اين امر حاکي از آن است که عمدة چک‌هاي شرکت‌ها، وصول شده است.

طي 10 ماهه منتهي به مهرماه 1394 تعداد 2.5 ميليون فقره چک برگشتي از سوي صاحبان حساب رفع سوءاثر شده و بر اين اساس 7.8 ميليون فقره چک برگشتي مذکور به 5.3 ميليون فقره کاهش يافته است که اين امر موجب کاهش نسبت مانده چک‌هاي برگشتي به کل چک‌هاي مبادله شده از نظر تعداد و مبلغ به ترتيب به 2.0 و 1.7 درصد شده است.

جدول 2 نمایانگر وضعیت چک‌های برگشتی کشورهای ترکیه، امارات و تایلند طی سال‌های 2009 الی 10 ماهه منتهی به سال 2015 است. طی آمار اخذ شده از وب‌سایت بانک‌مرکزی این سه کشور که اطلاعات تمام چک‌ها را به صورت مرتب منتشر می‌کنند، نسبت تعداد چک‌های برگشتی به تعداد کل چک‌هاي مبادله شده در 10 ماهه منتهی به سال 2015 میلادی به ترتیب 3.3، 4.1 و 1.1 درصد بوده است. چنانچه مشاهده می‌شود تعداد چک‌هاي مبادله شده در ایران چندين برابر کشورهاي فوق بوده، با این وجود ميزان سهم چک‌های برگشتی از کل چک‌های مبادله شده در ایران در مقایسه با کشورهای مورد بررسی، تفاوت چندانی ندارد. جدول شماره 3 نمايانگر مجموع کل تراکنش‌هاي شبکه بانکي از طریق خودپرداز، ساتنا و پايا، پايانه شعب و فروشگاهي، اینترنت بانک و تلفن‌بانک از دی ماه 1393 لغایت مهرماه 1394 است که از نظر تعداد 568 11 میلیون، تراکنش جمعاً به مبلغ 925 49 هزار میلیارد ریال (ميانگين هر تراکنش انجام پذيرفته 4.3 ميليون ريال) انجام پذیرفته که این آمار نشان می‌دهد بانکداري الکترونيکي در سال‌هاي اخير در کشور ما رشد مناسبي داشته است. همانطور که در جدول 4 مشاهده می‌شود از جمع کل نقل و انتقال وجوه از طريق چک‌، خودپرداز، ساتنا و پايا، پايانه شعب و فروشگاهي، اينترنت و تلفن، علي‌رغم آنکه سهم چک از نظر تعدادي 2.3 درصد است، از نظر مبلغي سهم قابل توجه 42.3 درصد را به خود اختصاص داده که اين امر حاکي از اهميت و مقبوليت چک در جامعه است. اداره آمار اقتصادی تا پایان آذر ماه سال 1393 اطلاعات اسناد مبادله و برگشت داده شده دريافتي از اتاق پاياپاي اسناد بانکي را در قسمت شاخص‌های ماهانه اقتصادی پایگاه اطلاع رسانی بانک مرکزی منتشر می‌کرد که با راه‌اندازی سامانه چکاوک و توقف فعالیت اتاق پایاپای اسناد بانکی، این آمار منتشر نشد. ليکن برای بهره برداري از اطلاعات چک‌هاي برگشتي و با در نظر داشتن نقایص اطلاعات ارایه شده توسط اتاق پاياپاي اسناد بانکي (این آمار مربوط به اطلاعات چک‌هاي مبادله شده در تهران بود و صرفا اطلاعات چک‌هاي واگذار شده از طريق اتاق پاياپاي را شامل مي‌شد)، اداره اطلاعات بانکي بانک مرکزي به جمع‌آوري و پالايش آمار تمام چک‌های مبادله شده (شامل چک‌هاي وصولي و برگشتي) در سطح کشور اقدام کرده، پس از تجزيه و تحليل داده‌ها، نسبت چک‌هاي برگشتي به کل چک‌هاي مبادله شده از نظر تعداد و مبلغ را بررسي و منتشر کرده است.
با توجه به ضرورت شفافیت و انتشار منظم آمار و اطلاعات، بانک مرکزی در نظر دارد آمار چک‌های برگشتی و سایر اطلاعات مرتبط با این موضوع را به صورت فصلی و سالانه منتشر کند.