ایران و جهان - اعضای اتاق بازرگانی به عنوان نمایندگان بخش خصوصی این قابلیت را دارند که با سیاست‌گذاری‌ و  اولویت‌دهی به صنایع «های‌تک» و ساخت‌دهی به جریان تولید ثروت و ارزش، فرمان یک جهش اقتصادی/ تکنولوژیک را در اقتصاد کشور در دست بگیرند.

به گزارش ایران و جهان ، محمدرضا طلایی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نرم افزار ایران در گفت و گو با ستاد خبری ائتلاف بزرگ با اشاره به اینکه نقش تکنولوژی در اقتصاد جهانی آنچنان مشخص و واضح است که دیگر نیازی به اثبات ندارد، گفت: شتاب رشد این صنعت به گونه‌ای بالاست که هرگونه پیش‌بینی محافظه‌کارانه‌ای را از آینده ناممکن کرده است.

وی با تاکید بر اینکه از اوایل دهه ۱۹۶۰ با ایجاد شرکت‌های بزرگ سازنده کامپیوتر و تجهیزات انفورماتیکی زمینه‌های حضور این صنعت در فضای اقتصادی جهان فراهم شد ، افزود: با ظهور اینترنت و حضور مستقیم آن در کسب و کار، جهان تکنولوژی جای پای خود را آرام آرام در اقتصاد جهانی محکم کرد. در طی دو دهه گذشته صنعت تکنولوژی با نفوذ به صنایع مختلف رشد چشمگیری را شاهد بود و با بلوغ شرکتهای بزرگ تکنولوژی در عرصه نرم‌افزار و سخت‌افزار عملا چارچوپ‌های جدید صنعتی در اقتصاد جهانی شکل گرفته است.

آمارها و شاخص‌ها به وضوح نشان دهنده جایگاه صنعت تکنولوژی در اقتصاد جهانی است و مرور مسیر طی شده بزرگان این صنعت بهترین الگوبرای اقتصادهای نوپاست. رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نرم افزار ایران با تاکید بر نقش صنعت آی تی در توسعه صادات غیرنفتی یادآوری شد: شرکت اپل که امروزه در صدر برترین شرکت‌های جهان از نظر ارزش بازار ایستاده، سال گذشته توانست غول نفتی Exxon Mobil را پشت سر بگذارد و حالا با ارزش حدود ۷۰۰ میلیارد دلار فاصله خود را با بزرگترین شرکت تولیدکننده نفت و گاز جهان به دوبرابر رسانده است. تنها در لیست پنج شرکت برتر از نظر ارزش بازار ۳ شرکت در زمینه تکنولوژی قرار دارند که نمایان‌گر جابه‌جاشدن مدل‌های اقتصادی جهان‌ از منابع و دارایی‌های زیرزمینی به منابع و دارایی‌های روی زمینی مانند منابع انسانی هستند.

وی درخصوص جایگاه ایران دراین صنعت گفت:در کشور ما اما مسیر پیش روی رشد صنعت تکنولوژی چندان هموار نبوده است. به همین دلیل هم نقش آن در اقتصاد کشور به هیچ وجه قابل مقایسه با مدل‌های موفق جهانی نیست.

طلایی افزود: گزارش امسال مرکز پژوهش‌های مجلس نشان دهنده سهم کم صادرات محصولات با فناوری بالا «های‌تک» در اقتصاد ایران است. این سهم در سال‌های اخیر از یک درصد صادرات صنعتی کشورهم پایین‌تر بوده و تاسف‌بارتر اینکه بر اساس آمار مرکز پژوهش‌ها این سهم از سال ۱۳۸۴ تاکنون روند نزولی داشته و از حدود ۱.۵ درصد به ۰.۷۳ درصد در سال ۱۳۹۲ و سپس به ۰.۵۶ درصد در سال ۱۳۹۳ کاهش پیدا کرده است. بنابراین به رغم تاکید برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه و رویکرد مبتنی بر افزایش نقش صنایع با فناوری‌های پیشرفته، نه تنها صنایع «های‌تک» در اولویت و جهت‌گیری‌های دولت در این سال‌ها قرار نگرفته بلکه جایگاه پیشین خود را نیز از دست داده است.

رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نرم افزار ایران در پاسخ به اینکه آیا ضعف ناشی از صادرات محصولات«های‌تک» ناشی از عدم حمایت از این صنایع در داخل کشور است و اگر چنین است این صنایع به چه نوع حمایتی نیاز دارند؟ گفت:اگر به بازارهای کامپیوتر و تکنولوژی در تهران و دیگر شهرها مراجعه کنید تازه‌ترین محصولات معرفی شده به بازار تکنولوژی جهان را در ویترین‌ها می‌بینید. شیفتگی و علاقه جوانان ایرانی به تکنولوژی وصف ناشدنی است. از نظر نیروی انسانی متخصص در عرصه تکنولوژی نیز اوضاع به همین وضع است، دانشجویان دانشگاه‌های ایرانی به راحتی در بهترین دانشگاه‌های جهان پذیرش می‌گیرند و اسامی ایرانیانی که در شرکت‌های بزرگ تکنولوژی جهان مشغول به کارند مرتبا در رسانه‌های بین‌المللی تکرار می‌شود.

کشور ما از نظر تولید نیروی انسانی متخصص واقعا غنی است اما حلقه مفقوده در این میان استفاده از ظرفیت جوان و متخصص و تحصیل‌کرده کشور در بازار کار داخل کشور و در صنعت «های‌تک» است. تقریبا بخش عمده جوانان المپیادی و فارغ‌التحصیلان ایرانی آینده خود را در کار برای شرکت‌های دیگر در خارج از کشور می‌بینند. فضای لازم ( چه از نظر اجتماعی و چه درآمد اقتصادی) برای آنها وجود ندارد. نه برای کارکردن در یک شرکت تکنولوژی ایرانی و نه حتی برای کارآفرینی و ایجاد یک شرکت تکنولوژی نوپا. طلایی همچنین در خصوص اینکه چرا فضای کسب و کار تکنولوژی در ایران وجود ندارد؟ گفت:سیاست‌های اقتصادی دولت علی رغم تاکیدها، در جهت ساخت اکوسیستم سالم تولید و رشد کسب و کارهای خصوصی نبوده است.

برنامه‌های حمایتی منجر به ایجاد فضای راحت و درآمدزا برای شرکت‌های فعال در این عرصه نشده و معدود شرکت‌های موفق ما در صنعت تکنولوژی علی رغم اینکه مسیر بسیار دشواری را پیموده‌اند از سطح یک شرکت متوسط و کوچک ( در مقایسه با ابعاد جهانی کسب وکار ) فراتر نرفته‌اند. در حالی که سابقه تاسیس شرکت‌های تکنولوژی ایرانی همپای غول‌های جهانی چون مایکروسافت، اپل، گوگل، اوراکل و ... است رشد آن‌ها به دلایل مختلف در طول این سال‌ها با کندی و توقف روبه رو شده است. امروزه تنها دو شرکت تکنولوژی خصوصی در بورس حضور دارند و سرمایه‌ آنها در برابر شرکت‌های دولتی و بنگاه‌های اقتصادی که بازار اقتصاد ایران را شکل می‌دهند بسیار پایین است. در طی ۲۵ سال گذشته و در حالی که جهان تکنولوژی شاهد ظهور و انفجار بسیاری از غول‌های تکنولوژی و اینترنتی در جهان بوده، در ایران سرمایه‌گذاری‌های خصوصی شرکت‌های ایرانی در تولید محصولات الکترونیکی و دیجیتالی یا بازار اینترنت با شکست مواجه شده و یا به حضور کم رنگ بسنده شده است.

سرمایه‌گذاری‌ها در عرصه ساخت محصولات سخت‌افزاری تکنولوژیک و همچنین تولید نرم‌افزار بسیار پرریسک و بی عاقبت بوده است، قوانین حمایتی لازم از تولید محصولات داخلی صورت نگرفته و حضور رقبای دولتی قدرتمند جا را برای نفس کشیدن بخش خصوصی تنگ کرده است. به عنوان مثال در عرصه‌ای چون صنعت نرم‌افزار، عدم اعتماد بنگاه‌های اقتصادی بزرگ کشور به محصولات ایرانی و بهره گرفتن از نمونه‌های خارجی ( به رغم مشکلات خرید و اخذ خدمات و لیسانس تحت تحریم‌های بین‌المللی) باعث شده شرکت‌های بزرگ نرم‌افزاری در ایران شکل نگیرند و پروژه‌های بزرگ نرم‌افزاری فعال نشوند. همین مسیر در زمینه شرکتهای خصوصی فعال در تولید محصولات سخت‌افزاری هم رخ داده است.

در کسب و کار شرکت‌های اینترنتی، حضور و دخالت مکرر دولت و خصوصی سازی پر حاشیه به توقف رشد شرکت‌های بزرگ اینترنتی کشور منجر شده است.

سیاست‌های دولت در عرصه تکنولوژی در ۱۵ سال اخیر و حتی به رغم تاکیداتی چون خصوصی سازی به سمت ایجاد فضای کسب و کار سالم پیش نرفته است. ایجاد یک کسب و کار کوچک و یا نوپا با انبوهی از دشواری‌های مالیاتی و بیمه و تضییقات و فشارهای دولتی روبه روست و حتی رویکردهایی چون پارک‌های فناوری و انکوباتورها هم به ایجاد نمونه‌های موفق منجر نشده است. فقدان سیاست‌گذار و متولی مشخص و دخالت‌های متعدد نهادی در فضای کسب و کار و تزریق سرمایه‌ برای پروژه‌های دولتی به ناهمگونی این فضا دامن زده است.

در کنار این، فضای عمومی اقتصاد نیز شامل نوسانات متعددی بوده و شوک‌های بزرگی را به بازار شکننده و نوپای تکنولوژی در ایران وارد کرده است. نوسانات ارزی و تحریم‌ها از یکسو و اشتباهات مکرر در زمینه‌هایی چون تعرفه و واردات همچون سرعت‌گیر توان بخش خصوصی را سلب کرده است.

عضو ائتلاف بزرگ با تاکید بر اینکه نقش اتاق بازرگانی به عنوان پارلمان بخش خصوصی در جهت حمایت و محافظت از این بخش در فضای دولت زده اقتصاد ایران بسیار شاخص و کارگشاست،گفت: در موقعیت فعلی با کاهش قیمت نفت و دورنمای نسبتا بلند مدت قیمت این منبع زیرزمینی، فرصتی برای ایجاد خلق ارزش از منابع روی زمینی‌ فراهم شده است. اعضای اتاق بازرگانی به عنوان نمایندگان بخش خصوصی این قابلیت را دارند که با سیاست‌گذاری‌ و اولویت‌دهی به صنایع «های‌تک» و ساخت‌دهی به جریان تولید ثروت و ارزش، فرمان یک جهش اقتصادی/ تکنولوژیک را در اقتصاد کشور در دست بگیرند.