بلومبرگ نوشت: روسیه به عنون بزرگترین تولیدکننده جهان دیگر نمی تواند برای نجات اقتصاد زخم خورده از تحریم های اروپا و آمریکا، بر همان درآمدهای نفتی اتکا کند. ایران که تحت تحریم های مشابهی قرار دارد نیز مجبور است یارانه هایی که به نوعی عایقی برای جمعیت رو به رشد این کشور محسوب می شود را تقلیل دهد. نیجریه که در حال مبارزه با گروه شورشی بوکوحرام است، و ونزوئلا که به واسطه شکست سیاست های اقتصادی و سیاسی خود فلج شده نیز در میان بزرگترین بازندگان تصمیم اخیر سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) هستند که اجازه داد فشار بازار باعث آنچه به اعتقاد برخی کارشناسان نخستین سقوط آزاد نفت در دهه های اخیر خواهد بود، شود.

دانیل یرگین، نایب رییس موسسه مشاور انر�?ی آی اچ اس در کلرادو و همچنین نویسنده تاریخ نفت که برنده جایزه پولیتزر شد به بلومبرگ گفت: «این یک شوک بزرگ در کاراکاس، یک شوک بزرگ در تهران و یک شوک بزرگ در ابوجا است. تغییراتی در روانشناختی ایجاد شده است. سطح بالاتری از عدم اطمینان را شاهد خواهیم بود.»

جهانی که همین حالا به دلیل بی ثباتی ناشی از ناآرامی های اوکراین و کشتارهای داعش در خاورمیانه شکل گرفته، با افت قیمت نفت بیش از پیش آشفته خواهد شد. 

تعداد اندکی از کارشناسان انتظار تسریع روند تجدید حیات نفت آمریکا را دارند. در شرایطی که کاشفان نفت به طور پراکنده به عرضه جدید نفت روی آورده اند، برخی صادرکنندگان نفت در خارج امکان سرمایه گذاری برای تنوع بخشیدن به اقتصادشان را از دست می دهند. این دولت ها که سال ها از نفت 100 دلاری بهره برده اند، از این ثروت بادآورده برای تخصیص یارانه به همه چیز، از بنزین پنج سنت در هر گالن تا مسکن ارزان استفاده کردند تا جمیعت رو به رشد شهروندان بیکار را راضی نگه دارند. حال این رویه در خطر است.

پاول استیونس، پ�?وهشگر موسسه انر�?ی «چتم هاوس» در لندن می گوید: «اگر دولت ها نتوانند هزینه دور نگه داشتن جوانان از خیابان ها را تامین کنند، آنها به خیابان ها بر می گردند و ما شاهد شروع اختلالات و ناآرامی های سیاسی خواهیم بود.» وی در ادامه افزود: «اکثریت اعضای اوپک برای توازن بودجه خود به نفت بالاتر از 100 دلار در هر بشکه نیاز دارند. اگر آنها روند کاهش هزینه ها را آغاز کنند، احتمالا مشکلاتی در پی خواهد بود.»

قیمت نفت طی سال جاری 37 درصد کاهش یافته است و از لحاظ نظری، تولید می تواند تا زمانیکه قیمت ها به کمتر از هزینه های روزانه در چاه های موجود برسد، ادامه داشته باشد. استیونس می گوید برخی تولیدکنندگان نفت شیل آمریکا ممکن است حتی با قیمت نفت بشکه ای 40 دلار یا کمتر هم ورشکست شوند. براساس برآوردهای آ�?انس بین المللی انر�?ی، اکثر حفاری ها در بیکن فورمیشن- تولیدکننده نفت شیل که اوپک قصد کنار زدنش را دارد- بازگشت نقدی 42 دلار در هر بشکه را دارند.

یرگین گفت: «در حال حاضر شاهد شوک قیمت ها پس از نشست اوپک هستیم و تا چند هفته دیگر معلوم خواهد شد که قیمت ها واقعا تا چه اندازه افت خواهند کرد. مقامات باید دریابند که دامنه قیمت های جدید تا چه حد خواهد بود و این مسئله طی چند هفته آینده ادامه خواهد داشت.»

قیمت نفت برنت در پایان هفته گذشته به 70 دلار در هر بشکه رسید و قیمت نفت نیویورک حدود 66 دلار بود. قیمت نفت برنت در حال حاضر به پائین ترین حد خود از زمان بحران مالی، زمانیکه قیمت ها به حدود 36 دلار افت کرده بود- رسیده است.

مطمئنا همه تولیدکنندگان نفت آسیب نخواهند دید. صندوق بین المللی پول در ماه اکتبر قیمت نفتی که دولت های مختلف بر اساس آن باید بودجه خود را تنظیم کنند را ارائه کرد. در یک سر کویت، قطر و امارات بودند که حتی با نفت 70 دلار در هر بشکه هم ممکن است ورشکست شوند. در سر دیگر آن، ایران با نفت 136 دلاری، ونزوئلا و نیجریه با نفت 120 دلاری و روسیه با نفت 101 دلاری می توانند بودجه خود را مدیریت کنند. 

ماری کلر آون، رئیس مرکز انر�?ی موسسه روابط بین الملل فرانسه در پاریس گفت: «عربستان، امارات و قطر می توانند با قیمت نسبتا پائین تر نفت برای مدتی ادامه حیات دهند اما مسئله در مورد ایران، عراق، نیجریه، ونزوئلا، الجزیره و آنگولا اینطور نیست. قیمت نفت برای اقتصاد این کشورها مهم است، چراکه آنها در متنوع کردن اقتصادشان ناکام بوده اند.»

مکزیک نشان می دهد که یک کشور نفتی چطور می‌تواند صنایع جدید خود را بسازد و از وابستگی به یک کالا اجتناب کند. افت تقاضای نفت و قیمت ها در اوایل دهه 1980 میلادی باعث شد این کشور دچار بحران بدهی شود.

سهم صادرات نفتی مکزیک که در سال 1990 معادل 38 درصد بود در سال 2013 به 13 درصد رسید و این در حالی است که مجموع صادرات آن بیش از چهار برابر شده است. با وجود آنکه نفت هنوز 32 درصد درآمد دولت مکزیک را تامین می کند، دولت این کشور بودجه 2015 خود را بر اساس میانگین قیمت 79 دلاری نفت تنظیم کرده است.