مریم کائید - لایه های مختلف سود در بنگاه های امروزی اجبار به سمت توجه به مسئولیت های اجتماعی را به وجود آورده است،حال آنکه برخی بنگاه ها به صورت سنتی در ایران به این مقوله توجه دارند .

به گزارش ایران و جهان ، در سال های اخیر موفقيت بسياري از سازمان هاي بزرگ در سطح بين المللي با درنظر گرفتن حركت سازمان ها به سمت و سوي اهداف و آرمان هاي خود ، مرهون انجام اقداماتی در راستاي افزايش سطح علمي ‏،‌فرهنگي ،‌هنري و .. جامعه و مردم است كه از آن به عنوان رسالت اجتماعي ياد مي شود.

اما مسئولیت های اجتماعی بنگاه ها و توجه به این مقوله پرسشی بود که با ن�?ده هوانسیان، استرات�?یست برند مطرح شد که وی به این پرسش چنین پاسخ داد :سازمان های امروزی در دنیا 3 لایه سود دارند که به سود مالی ،سود اجتماعی و سود محیط زیستی تقسیم می شود . به گفته وی در دنیای امروزی شرکتی موفق است که بتواند این سه لایه را ایجاد و مدیریت کند .

هوانسیان با بیان اینکه امروز فقط برای مسئله در شرکت ها رساندن سود به جیب سهام داران نیست افزود که سازمان ها به دنبال سایر لایه های سود هستند و بنگاه های ایرانی نیز از این مقوله جدا نیستند . وی در تکمیل سخنان این بخش اضافه می کند که در این فضا مخاطبان به اطلاعات تولیدکنندگان و خدمات دهندگان دست یافته اند و با قضاوت این اطلاعات برندی را تحریم یا حمایت می کنند.بنابراین در این راستا بنگاهی برندهه است که بتواند از این طریق حمایت مخاطبان خود را به دست آورد .به گفته وی قدرت نفوذ مخاطب افزایش یافته و نمی توان انتظار داشت که بنگاه ها خود در این زمینه پیشتاز باشند هرچند که در ایران به شکل سنتی برخی بنگاه ها به این مسئله نیم نگاهی دارند .

هوانسیان این نکته را نیز اضافه کرد که حرکت به سمت مسئولیت های اجتماعی در دنیا با مشوق هایی از قبیل معافیت های مالیاتی نیز همراه است که در خصوص مصداق این نکته در ایران اطلاعات دقیقی ندارم.

به هر حال بانك ها با توجه به پيشينه تشكيل آن ها جدا از رسالت اقتصادي خود ، نگاهي جدا از يك بنگاه اقتصادي به جامعه و مردم داشته و سعي کرده اند تا در شرايط مختلف ، حضور خود را در كنار همه اقشار جامعه حفظ کنند و بخشي از منابع خود را به دور از نگاه انتفاعي صرف امور فرهنگي و اجتماعي کنند.

در این میان برخی بانک ها با امضای تفاهم نامه با خیرین مدرسه ساز در این زمینه اقدام کرده اند و یا گروهی در پی حوادث و سوانح طبیعی و یا محرومیت زدایی سعی در احداث مدرسه کرده اند .

اما رویکرد بانک ها در پرو�?ه های مدرسه سازی از شیوه های متفاوتی پیروی می کند به صورتی که اعتبار ساخت مدرسه در برخی بانک ها از محل 2درصد میانگین حساب های قرض الحسنه که 5درصد آن به جوایز اختصاص دارد تامین شده است و بانک ها در راستای مسئولیت های اجتماعی صرفا به ساخت مدرسه اقدام نکرده و در زمینه ساخت درمانگاه،کتابخانه و بازسازی مناطق محروم و زلزله زده نیز اقدام کرده اند .

البته برخی دیگر با اختصاص بودجه های هدایای تبلیغاتی ،سررسید و اعلام حساب های مشارکت مردمی ،مشارکت کارکنان خود و ... در این فضا حرکت کرده اند . با این توضیح باید گفت از بین 21 بانک مورد بررسی 14 بانک با ساخت 244باب مدرسه در سال های اخیر در سراسر کشور اقدام کرده اند.

اما مرور اینکه کدام بانک ها در کدام مناطق نسبت به ساخت و یا مشارکت در ساخت مدرسه اقدام کرده اند ،خالی از لطف نیست . لازم به ذکر است ماخذ جمع آوری این اطلاعات روابط عمومی بانک ها،وب سایت رسمی بانک ها و سایر وب سایت های معتبر بوده است .

این بانک به عنوان بزرگترین بانک دولتی کشور در خصوص پرو�?ه های 17 باب مدرسه ای که ساخته در وب سایت خود چنین می نویسد :

- يك باب هنرستان فني و حرفه اي شهداي بانك ملي با 9 كلاس با زيربنايي بالغ بر دو هزار و 560 متر مربع و اعتبار سه ميليارد ريالي اين بانك در شهرستان ايلام

- يك باب مدرسه راهنمايي 14 كلاسه در شهرستان زابل استان سيستان و بلوچستان

- يك باب مدرسه ابتدايي 10 كلاسه در شهرستان خرمشهر استان خوزستان

- يك باب هنرستان دخترانه شهداي بانك ملي ايران 6 كلاسه در زميني به مساحت 29977 مترمربع و بنايي با مساحت 746 مترمربع با مشاركت بانك ملي ايران به مبلغ سه ميليارد ريال در شهرستان بيرجند استان خراسان جنوبي

- يك باب مدرسه ابتدايي 5 كلاسه در روستاي بال رود زيلايي استان كهگيلويه و بوير احمد

- يك باب مدرسه راهنمايي 9 كلاسه در شهرستان بشاگرد استان هرمزگان

- يك باب مدرسه ابتدايي 5 كلاسه در شهرستان بافت و یک باب مدرسه پنج كلاسه شهرستان رابر استان كرمان

- يك باب مدرسه راهنمايي 6 كلاسه در شهر برازجان با مشاركت كامل بانك و صرف هزينه سه ميليارد ريال به نام بانك ملي ايران در استان بوشهر

- يك باب مدرسه 6 كلاسه بانك ملي ايران با بودجه اي بالغ بر 3 ميليارد ريال در شهرستان كبودر آهنگ استان همدان

- يك باب مدرسه در استان سمنان

يك باب مدرسه 6 کلاسه حلقه سنگ بجنورد در استان خراسان شمالي

- يك باب مدرسه در شهرستان قوچان استان خراسان رضوي

- يك واحد آموزشي در طرح مسكن مهر استان تهران

- يك باب مدرسه با نام اعتماد بانك ملي ايران در زيربناي 241 متر مربع با محوطه سازي 1700 متر مربع در روستاي آداغان شهرستان ماكو در استان آذربايجان غربي

- يك باب مدرسه به نام شهید حسین زاده زاده در زيربناي 156 متر مربع با محوطه سازي 3100 متر مربع به مبلغ مشاركتي يك ميليارد و 500 ميليون ريال در روستاي قورشيكاك ماكو دراستان آذربايجان غربي

- یک باب مدرسه 9 کلاسه در سنندج

- یک باب مدرسه 10 کلاسه با نام شهدای بانک ملی ایران ،با مساحت 3270 متر مربع و زیربنای 1730 متر مربع در شهر خرمشهر

بانک سپه به عنوان یکی از بزرگترین بانک های دولتی کشور در سال های اخیر طرح های بزرگ ملی را مورد حمایت قرار داده که حمایت از پتروشیمی ها و صنایع بزرگ نفتی و خرید تضمینی گندم از جمله بخشی از این موارد است .

اما این بانک پرو�?ه های مدرسه سازی را رها نکرده است و مجموعا 3 باب مدرسه ساخته است .

- یک باب دبیرستان 9 کلاسه دخترانه شهدای بانک سپه با اختصاص 5 میلیارد ریال، در سی سخت استان کهگیلویه و بویراحمد .

- یک باب مدرسه دیگر در استان کهگیلویه و بویر احمد

- یک باب مدرسه در شهرستان نهبندان خراسان جنوبی

مدرسه سازی در بانک صادرات در سال های اخیر با جدیت دنبال می شود به گونه ای که پیشرو مدیر عامل این بانک شخصا از پرو�?ه های مدرسه سازی بازدید می کند و اذعان کرده که بانک 11 مدرسه ساخته است .پرو�?ه های مدرسه سازی بانک به قرار زیر است :

- یک باب مدرسه 12 کلاسه به نام شهدای بانک صادرات در سه طبقه با ظرفیت ٨٠٠ دانش آموز در منطقه زلزله زده شله بران اهر آذربایجان شرقی

- یک باب مدرسه 6کلاسه حضرت جواد الائمه بانک صادرات با اعتبار 3ميلياردريالی در زميني به مساحت 1500متر مربع روستاي رختيان شهرستان بجنورد استان خراسان شمالی با حمایت کارمندان بانک

- 7 باب مدرسه در استانهاي تهران، گلستان،کرمان،يزد، لرستان، خراسان رضوي و اصفهان تأسيس

- یک باب مجتمع آموزشي در استان گلستان

این در حالی است که در شانزدهمین جشنواره خیرین مدرسه ساز خراسان شمالی از بانک صادرات ایران به عنوان خیر مدرسه ساز قدردانی شده است .

به هر حال بانک صادرات ایران در راستای ایفای رسالت‌های اجتماعی و فرهنگی با کمک و مساعدت ٣٢ هزار شاغل و ٢٢ هزار بازنشسته این بانک تاکنون ١٠ مدرسه در ٩ شهر از نقاط مختلف کشور احداث نموده است و به زودی یازدهمین مدرسه نیز در یکی از نقاط کشور احداث خواهد شد.

یکی از فعال ترین بانک ها در حوزه مدرسه سازی بانک ملت است .این بانک 100مدرسه را در اطرف کرمان کپر زدایی کرده است

پرو�?ه های مدرسه سازی و کپرزدایی بانک حدود 145باب گزارش شده که برخی از آنها به قرار زیر است :

- یک باب دبستان دخترانه 8 کلاسه در زمینی به مساحت دو هزار و ۱۰۰ متر مربع و دارای یکهزار متر مربع زیربنا با ۱۳ میلیارد ریال اعتبار در حسن آباد فشافویه

- یک باب مدرسه 6 کلاسه در روستای «امند» مانه و سملقان

- یک باب مدرسه یک مدرسه در روستای «کوله ساره موچش کامیاران» استان کردستان

- یک باب مدرسه راهنمایی 6 کلاسه با 650 متر مربع زیربنا و 1100 متر مربع محوطه،در شهر جلین استان گلستان

- یک باب هنرستان فنی مهارت های حرفه ای دختران درمنطقه کهنوج استان کرمان

- یک باب هنرستان کشاورزی در منطقه رودبار استان کرمان

- یک باب مدرسه 9 کلاسه در منطقه قلعه گنج استان کرمان

- یک باب مدرسه در عنبر آباد در استان کرمان

لازم به ذکر است پرو�?ه های اهدایی بانک ملت به استان کرمان در فضای آموزشی به مساحت 24 هزار مترمربع ساخته و با صرفه جویی در هزینه های تبلیغاتی بانک ، حدود 80 میلیارد ریال برای احداث این مدارس اختصاص داده شده است .

علی دیواندری مدیر عامل این بانک برنامه سال 1390 بانک را ساخت 30 مدرسه در این سال عنوان کرده بود .

در ماه های گذشته از بانک ملت به عنوان يکي از بزرگ ترين خيران مدرسه ساز که تاکنون 145 مدرسه را ساخته و یا کپرزدایی کرده است قدرداني شد.این بانک در سال جاری نیز 11 مدرسه را در دست ساخت دارد . یکی از اساسی نرین پرو�?ه های مدرسه سازی این بانک مدرسه ماندگار تهران است .

بانک تجارت نیز یکی از بانک های تجاری فعال است که در زمینه مدرسه سازی نیز کارنامه مطلوبی دارد . پرو�?ه های این بانک به شرح زیر است :

- یک باب مدرسه با اعتبار چهار میلیارد و 700میلیون ریال در بخش کاکی استان بوشهر

- یک باب مدرسه 9 کلاسه "امید فردا" با اختصاص 14 میلیارد ریال و با امکان تحصیل 500 دانش‌آموز در شهرستان زلزله‌زده اهر از توابع استان آذربایجان شرقی

این بانک تاکنون 23 مدرسه در مناطق محروم سراسر کشور ساخته است.

بانک مسکن نیز در پرو�?ه های مدرسه سازی شرکت کرده است . البته ساخت مدرسه از سوی بانک مسکن به دو صورت دنبال شده است . بخشی از مدرسه سازی های بانک در راستای اهداف و مسئولیت های اجتماعی بوده و برخی دیگر به واسطه تکمیل پرو�?ه های مسکن مهر ساخته شده است .

اما بانک مسکن در راستای مسئولیت های اجتماعی ساخت 5 مدرسه را در کارنامه دارد .

- یک باب دبیرستان 6 کلاسه به نام «شهدای بانک مسکن کرمان» با اعتباری بالغ بر3میلیارد و 815میلیون ریال وبا818مترمربع ساختمان آموزشی و2000مترمربع محوطه سازی در روستای چهار نارنج شهرستان منوجان استان کرمان،

- یک باب مدرسه 5 کلاسه در بشاگرد استان هرمزگان،

- یک باب مدرسه 6 کلاسه به نام شهدا در زميني به مساحت هزار و 200 و زيربناي 735 متر مربع با 4 ميليارد ريال اعتبار در زيرکوه و یک باب مدرسه در قائنات استان خراسان جنوبی

- یک باب مدرسه در شهرستان ورزقان آذربایجان شرقی

این در حالی است که 'علی اصغر مهرآبادی' معاون وزیر راه و شهرسازی در طرح مسکن مهر اعلام کرده که این طرح نیازمند احداث دو هزار و 250 باب مدرسه است .

بانک رفاه نیز به ساخت و بازسازی و مشارکت در پرو�?ه های مدرسه سازی نیز اقدام کرده است و مجموعا 6 مدرسه را ساخته و یا با مشارکت در ساخت در توجه به تحقق مسئولیت اجتماعی خود کمک کرده است .برخی پرو�?های مدرسه سازی بانک به قرار زیر است :

- یک باب دبستان پنج کلاسه در روستای محمد آباد فاروج از توابع استان خراسان شمالی

- یک باب مدرسه ابتدایی پنج کلاسه در ایلام

- یک باب مدرسه ابتدایی پنج کلاسه در لرستان

- یک باب مدرسه سه کلاسه با اعتبار مبلغ یک میلیارد ریال سه کلاسه در روستای باغان از توابع مناطق زلزله زده ی شنبه و طسوج شهرستان دشتی بوشهر

بر اساس این گزارش بانک رفاه بیش از 7 میلیارد و 203 میلیون ریال برای ساخت مدارس سه ردیف اول هزینه کرده است .

بانک های تخصصی در این خصوص حضور چندانی نداشته اند و هرچند که بانک کشاورزی در راستای مرمت و بازسازی مدارس در برخی شهرهای کشور اقدام کرده است اما پرو�?ه مدرسه سازی در این بانک فقط یک مورد گزارش شده است .

- یک باب مدرسه سه کلاسه روستای گلعنبر ورزقان با مساحت کل ۳۵۰ متر مربع وزیر بنای ۱۲۱ متر مربع وبا هزینه کل ۱۰۰میلون تومان توسط بانک کشاورزی

بانک سامان نیز یکی از بانک های خصوصی است که در سال های اخیر به مسئولیت های اجتماعی پرداخته است تا جایی که بخشی به نام مسئولیت های اجتماعی در وب سایت بانک قرار داده شده و به تفکیک در این خصوص شرح داده است .نظم در گزارش مسئولیت های اجتماعی سبب شد اطلاعات درخواستی در این بخش بسیار سریع جمع آوری شود و این یکی از نقاط مثبت بانک است . اما بر اساس این گزارش، مسئولان سازمان نوسازی و توسعه و تجهیز مدارس کشور از تلاش‌های بانک سامان نیز درخصوص ساخت و تجهیز مدارس قدردانی کردند.

به هر حال بانک سامان از‌ سال 13900 در بودجه‌های سالانه خود، ساخت حداقل یک مدرسه در سال را درنظر گرفته است و در حال حاضر 5 ندرسه را ساخته یا در دست تکمیل دارد .پرو�?ه های مدرسه سازی بانک به شرح زیر است :

- یک باب مدرسه 6 کلاسه در روستای راهدار شهرستان دشتستان استان بوشهر

- یک باب مدرسه چهارکلاسه در حوالی شهر بجنورد

- یک باب مدرسه در منطقه پرند

- یک باب مدرسه در روستای کیدوز در شمال کشور

- یک باب مدرسه 9 کلاسه در دو طبقه، در زميني به مساحت كل ۲۷۰۰ مترمربع و با زيربناي كل ۱۴۰۰ مترمربع با اختصاص بودجه‌ی‌ 11 میلیارد و هفتصد میلیون ریالی در شهر ورزقان آذربایجان شرقی

بنیان گذار مدرسه سازی در بانک اقتصاد نوین احمد طاهری است که در زمان مدیریتش هیات مدیره بانک با ساخت یک درسه در بوشهر نوافقت کرده است . از زمان او این سنت نیکو ادامه یافته تا اکنون که بانک اقتصاد نوین 7 باب مدرسه ساخته و معتمدی مدیر عامل فعلی بانک نیز بر ادامه این روند نیکوکارانه تاکید دارد .

پرو�?ه های مدرسه سازی این بانک نیز به شرح زیر است :

- یک باب مدرسه در روستاي چاه تلخ شمالي از توابع شهرستان تنگستان بوشهر

- یک باب مدرسه دو کلاسه با يک‌صد مترمربع زيربنا در روستاي "هرزورز" بخش مرکزي هريس هريس آذربایجان شرقی

- یک باب مدرسه سه کلاسه با 350 مترمربع زيربنا در روستای "چقالق" اهر آذربایجان شرقی

- یک باب مدرسه در ورزقان

- یک باب مدرسه در روستای رحمانیه استان بوشهر

- یک باب مدرسه در سيستان و بلوچستان

- یک باب مدرسه در خوزستان

ساخت مدرسه در بانک پارسیان نیز دنبال شده است اما تلاش ما برای دریافت اطلاعات دقیق تر از روابط عمومی بانک بی نتیجه ماند اما به هر حال این بانک در روزهای گذشته ساخت مدرسه را در دستور کار داشته و باید دید که علی دیواندری که در زمان مدیریتش در بانک ملت پرو�?ه مدرسه سازی را با جدیت دنبال می کرد در ردای مدیریت بانک پارسیان در این زمینه چه روندی را در پیش می گیرد .پرو�?ه های قدیمی مدرسه سازی این بانک به شرح زیر است :

- یک باب مدرسه6 کلاسه در حسن آباد فشافويه از توابع شهرستان ري

- یک باب مدرسه 3 کلاسه در زاهدان

- ساخت سه مدرسه در مناطق زلزله زده آذربايجان شرقي

بانک گردشگری در نشریه داخلی خود می نویسد که ساخت 10 مدرسه را در دست اقدام دارد که احداث 5 باب از این مدارس را آغاز کرده است .

- دو باب مدرسه در روستای محمد آباد و علی آباد صوغان در شهرستان ارزوئیه،با اعتبارهر باب 15 میلیارد ریال استان کرمان

- یک باب مدرسه با اعتبارهر باب 15 میلیارد ریال در روستای دولت آباد در اسفندقه از توابع شهرستان جیرفت استان کرمان

- دو باب مدرسه با اعتبارهر باب 15 میلیارد ریال در مناطق رودبار و کهنوج استان کرمان

اما بانک انصار یکی دیگر از بانک هایی است که اقداماتی در این زمینه داشته است .

- یک باب مدرسه 6 کلاسه به نام انصارالمهدی در زمینی به مساحت یکهزار و 700 مترمربع و با اعتبار ۳۰۰میلیون تومان از سوی بانک انصار و مشارکت سایر نهادها در منطقه بشاگرد استان هرمزگان

پست بانک نیز مسئولیت های اجتماعی را فراموش نکرده وبا ساخت دو مدرسه در سال های اخیر در این زمینه دست خالی نیست .

- یک باب مدرسه 5 کلاسه با مشارکت مبلغ 2 میلیارد ریال در بخش موسیان شهرستان دهلران استان ایلام

- یک باب مدرسه 6 کلاسه شهرستان لنده از استان کهگیلویه و بویراحمد

اما در حالی که بانک سینا در زمینه ساخت مدرسه پیشگام نبوده اما اقدام خداپسندانه و قابل تقدیر مدیرعامل بانک سینا در این زمینه سبب شد تا این بانک نیز در گروه بانک های مدرسه ساز ایران و جهان قرار گیرد .کنابع خبری اعلام کرده اند که کوروش پرویزیان مدیر عامل بانک سینا با اهدا زمینی برای ساخت مدرسه ای در کهگیلویه و بویراحمدی پیشقدم شده است .

منابع خبری ارزش ریالی این زمین را حدود 400میلیون تومان اعلام کردند که با توجه به فقر منطقه و نهادهای دولتی آن اقدامی بسیار ارزشمند برای رفع مشکلات ساخت مدرسه در این شهر است .

"کورش پرویزیان " مدیرعامل کهگیلویه و بویراحمدی بانک سینا که زاده شهرستان "لنده " است در اقدامی خداپسندانه 2هزار متر زمین شخصی خود در شهر لنده استان کهگیلویه و بویراحمد را برای ساخت مدرسه به آموزش و پرورش این شهرستان هدیه داده است .

اما روابط عمومی بانک توسعه صادرات اذعان دارد که بانک های با توجه به اهداف شکل گیری خود فعالیت دارند و هرچند که این بانک در پرو�?ه های مدرسه سازی شرکت نکرده اما در ساخت تصفیه خانه و سایر پرو�?ه های زیر بنایی برای کشور حرکت های ارزنده ای داشته است .

بانک توسعه تعاون در وب سایت اطلاع رسانی اش عکس جوایز بی شماری را که از همایش ها و ... گرفته تحت عنوان افتخارات منتشر کرده است اما علیرغم اخذ جوایز متعدد از جشنواره های گوناگون در پرو�?ه های مدرسه سازی به اذعان یکی از کارشناسان روابط عمومی بانک شرکت نکرده است .

بانک های شهر ، حکمت ایرانیان ، سرمایه و کارآفرین نیز به اذعان کارشناسان روابط عمومی در پرو�?ه های مدرسه سازی شرکت نکرده اند .

به هر حال مدیر مشارکت‌های مردمی اداره کل نوسازی و تجهیز مدارس استان بوشهردر اردیبهشت ماه اذعان داشته که خیران استان بوشهر در ساخت و سازی فضای آموزشی مشارکت گسترده‌ای دارند به گونه‌ای که بانک‌های استان در سال گذشته ۶۰ میلیارد ریال برای ساخت فضای آموزشی متقبل شده‌اند. رفعت‌آزاد با اشاره به نقش بانک‌ها در ساخت فضاهای آموزشی تصریح کرد: بانک‌های سامان، ملی، ملت ، اقتصاد نوین و سپه در استان بوشهر در سال گذشته 60 میلیارد ریال برای ساخت فضاهای آموزشی متقبل شده‌اند که تنها بانک سامان تعهد 12 میلیارد ریال داده است.

این گزارش در حالی به اتمام می رسد که از پرو�?ه های مدرسه سازی بانک پاسارگاد نیز که در راستای حمایت از تیم های ورزشی مطرح همواره تبلیغات قابل قبولی دارد و همه اینها را مرهون مسئولیت های اجتماعی می داند اطلاعات دقیقی به دست نیامد .

تحولات بنگاه داری در بانک ها در حالی آنها را به سمت مسئولیت های اجتماعی سوق داده که به نظر می رسد مسئولیت های محیط زیستی چندان قابل توجه در بنگاه ها نیست و به جزء موارد اندک که مثلا بانک اقتصادنوین از یوز ایرانی حمایت کرده و یا بانک سامان که پرو�?ه زعفران ایرانی و یا فرهنگ و هنر را مورد حمایت قرار داده سایر بانک ها حرکت های چندانی در این زمینه نداشته اند .