دلار شناور، مدیریت شد 

مریم کائید - رفته رفته باور کردیم که روزهای شوک آور برای بازارهایی مانند طلا و ارز گذشته است اما با اظهارات جدید سیف درمیابیم که این طور هم که فکر می کردیم نیست .نظام ارزی کشور شناور مدیریت شده است اما گویا جناح مدیریت شده بر جناح شناور اصلح تر است به دلیل این که زمانی که دلار در بازار شناور به 2900 تومان رسید نظر مدیریتی نرخ را تا بیش از 3000 تومان بالا برد و این آخر عاقبت نظامیاتی است که همواره دوگانه رفتار می کنند. 

محمود بهمنی که در همه روزهای گذشته مدعی کنترل بازار ارز بود و هر روز در مصاحبه های گوناگون سودای کاهش نرخ ارز سر می داد دلار را تا 4300تومان هم افزایش داد و اکنون سیف نیز در همین جایگاه مصرانه اعلام می کند که دلار زیر 3000 تومان بی معنا است. سیف که صندلی ریاست بانک مرکزی را از طیف نهاوندیان دارد گویا با دیدگاه های اتاق مدارانه او برای تقویت ارزش صادرات هم سو است و بنا ندارد که برای تولید کننده داخلی و ثبات شرایط وی تلاشی کند. نهاوندیان تحصیل‌کرده‌ی آمریکا و مدافع بازار آزاد است و هم سویی نظرات او با سیف سبب شد از میان گزینه های متعدد او بر کرسی بانک مرکزی بنشیند.

اما مذاکرات نیویورک و مسائل روانی در هفته گذشته منجر به کاهش نرخ ارز شد و فعالان خوش بین بازار را به سمت کاهش و ثبات نرخ ارز پیش برد تا جایی که قیمت دلار به 2900 تومان رسید اما گویا فعالان باید بدانند که عرضه کننده اصلی ارز در کشور دولت و بانک مرکزی است و دولت هر تصمیمی بگیرد، براحتی قادر به اجرای آن است بنابراین این بازار چندان منفعل از اظهارات داخلی نخواهد بود . درست زمانی که رئیس کل بانک مرکزی اعلام می کند نرخ ارز به کف رسیده، شاهد افزایش خودبه خودی نرخ ارز هستیم که البته برخی اظهار می کنند این اقدام بانک مرکزی ممکن است به این دلیل باشد که بخواهد به نمایندگی از دولت تامین مالی برخی از بخش ها را انجام دهد.

برخی معتقدند با شرایط کنونی کاهش نرخ ارز - که می توانست یکی از راهکارهایی باشد که آثار کاهش تورمی نیز داشته باشد - جای تامل است که بانک مرکزی به شکل دستوری کف نرخ ارز در بازار ارز را اعلام می کند و حداقل منتظر نتایج روانی دیپلماسی نیویورک که می توانست به موفقیت واقعی دیپلماسی اقتصادی برسد، نمی ماند. به نظر می رسد افزایش نرخ ارز و سکه در روزهای گذشته ناشی از اراده و تصمیم مقامات بانک مرکزی باشد. زمانی که بانک مرکزی اعلام می کند نرخ ارز به کف رسیده است، یعنی اعلام می کند که دولت و بانک مرکزی پذیرای نرخ زیر سه هزارتومان نیست و به شکل دستوری به بازار علامت می دهد که نرخ باید رو به بالا رود.

آثار تعجیل بانک مرکزی در اعلام نظر افزایش نرخ ارز و سکه و احتمالا سایر کالاهاست. عملکرد بانک مرکزی در این مقطع زمانی، جای تامل دارد. به هرحال در دو ماه گذشته اقتصاد کشور شاهد کاهش سفته بازی بود که با نظرات جدید بانک مرکزی بار دیگر بازار به سمت سفته بازی رفته است و از دامنه کف به دامنه سقف در حال حرکت است. بنابراین تحولات ارزی، نه به دلیل اتفاقات نیویورک بلکه به خاطر اعلام نظر عجولانه رییس بانک مرکزی است. با این گفته رئیس کل بانک مرکزی این امکان حتی در کوتاه مدت نیز وجود ندارد. این بیان یک دلال کف بازار نیست، بیان سیاستگذار ارزی کشور است. گفته یک دلال خرد درباره این که نرخ ارز نباید پایین بیاید قابل اعتنا نیست، اما وقتی رئیس کل بانک مرکزی اعلام می کند نرخ ارز نباید پایین تر از این که هست، بیاید، از همین امروز باید انتظار داشته باشید قیمت ارز بالا برود. کسانی که تا دیروز به دنبال این بودند نرخ ارز پایین تر بیاید و آن را خریداری کنند، امروز متوجه می شوند که با این بیان رئیس کل بانک مرکزی ارز پایین تر نمی آید و اقدام به خرید ارز می کنند که این موضوع خود به خود تقاضا را بالا می برد و بالا رفتن تقاضا، افزایش قیمت نرخ ارز را به دنبال دارد.این در حالی است که افکار عمومی از کاهش قیمت ارز به دلیل تاثیر در سطح عمومی قیمت ها استقبال می کنند. 

اما این که آیا بالا یا پایین رفتن قیمت ارز به نفع اقتصاد است یا خیر، باید گفت که در همه جا و هر زمان این پاسخ یکسان نیست. گاهی اوقات این موضوع به نفع اقتصاد کشور و گاهی نیز به ضرر آن است. زمانی ممکن است ما در صادرات دیدگاه های محکمی داشته باشیم و بالا رفتن قیمت ارز، صادرات را افزایش دهد و ارز آوری قیمت نفت خوب باشد؛ اما زمانی که زیر ساخت های تولید ما قوی نیست، افزایش نرخ ارز و بالا ماندن آن باعث افزایش قیمت کالاها و افزایش نرخ تورم می شود.

کمتر سابقه دارد که بیاییم و به عنوان سیاستگذار روی نرخ خاصی دست بگذاریم. معمولا باید روی سیاست هایمان دست بگذاریم.این بدعت گویا قرار است ادامه داشته باشد.