ایران و جهان - روز شنبه رئیس کل بیمه مرکزی اعلام کرد که دو شرکت معتبر اروپایی برای حضور در کشور مجوز دریافت کرده اند و به زودی بازار بیمه کشور شاهد حضور شرکت های معتبر اروپایی خواهد بود .پس از آن بود که وزیر صنعت و معدن و تجارت بحث ورود بانک های خارجی به کشور را در اواسط هفته پیش کشید و ورود داغ بانک های خارجی به کشور مورد بحث قرار گرفت.

اما مسلما سال 933 برای بانک ها نیز سرنوشت ساز خواهد بود . با گشایش تحریم ها در روزهای گذشته هیات های تجاری متعددی از فرانسه ،آلمان ،چین و ... در کشور حضور داشتند و البته کشورهاي اروپايي چون آلمان، اسپانيا و هلند قصد آمدن به ايران را کرده است تا پیرامون گسترش مراودات اقتصادی بحث هایی را مطرح کنند . 

این در حالی است که دفاتر نمایندگی برخی بانک های خارجی در کشور به حضور در بازار بانکی کشور امیدوارند . اما حضور بانک های خارجی در کشور برای بازار فعلی بانکی که بسیار بسته و محدود است چه دست آوردی دارد ؟

برخی کارشناسان معتقدند که هرچند که حضور بانک های خصوصی در کشور به حدود 12سال پیش باز می گردد یعنی آغاز برنامه سوم توسعه اما از آن دوران روزها فاصله گرفته ایم و توجه به اقتضائات کنونی در نظام بانکی کشور الزامی است .

زمانی تا پیش از برنامه سوم فضای بانک داری کشور کاملا دولتی بود و بحث رقابت در سیستم بانکی چندان رایج نبود اما به تدریج مجوز موسسات اعتباری خصوصی صادر شد و این موسسات رفته رفته تبدیل به بانک های خصوصی شدند و با حضور بانک های خصوصی خون تازه ای در رگ های فضای بانک داری کشور جریان گرفت و همواره فعالیت این بانک ها و سهم از بازارها آنها رصد شد.

کارشناسان بانکی حضور در اقتصاد را کافی نمی دانند و معتقدند هرچند که این بانک ها روند رو به رشدی را طی کردند تا جایی که سهم از بازار این بانک ها از 30 درصد گذشت و برندهای بانک های خصوصی به عنوان بنگاه هایی معتبر و مورد اطمینان در کشور شناخته شدند و رشد کرد و همزمان با این حضور رفتارها،شعب ، معماری شعب ، فرهنگ بانک داری و مشتری مداری متحول شد،اما امروز بانک های خصوصی با دوران طفولیت خود فاصله گرفته اند و دوران شکل گیری آنها طی شده است و افتخار به آن دست آوردها کهنه است . 

این در حالی است که در کنار تجربه موفق حضور بانک های خصوصی در اقتصاد تجربه نه چندان موفق بانک های خصوصی شده را نیز داریم و این تجربه نه چندان موفق تفاوتی را در رفتار این بانک ها حاصل نکرد .

پرواضح است که در حال حاضر با دسته بندی دولتی خصوصی و خصوصی شده باید وارد فضای افزایش کیفیت شویم چراکه دوران کمیت بانک های خصوصی طی شده و تابوهای 15 سال گذشته کشور که بر اساس اصل 44 بانکداری بایدکاملا دولتی باشد ،با تفسیرها متحول شده است.

به هر حال کارشناسان معتقدند اقتضائات فعلی ورود به فازهای جدید را می طلبد. در شرایط فعلی حتی از مرحله حرف جدید نیز باید گذشت و باید وارد مرحله مدل های جدید شد و در این شرایط لازم است بانک ها با تفکر و مدل جدید و نوین بانکداری را در ایران توسعه دهند.

بازار اینران بازاری بالفعل برای کشورهای اروپایی و امریکایی است و به موازات کاهش تحریم‌های کشورهای غربی علیه ایران، شرکت‌های اروپایی به سرعت در حال آماده شدن برای کسب سود از بازار ایران هستند. 

اما صنایع داخلی چه مزیتی دارند ؟ تجربه نشان می دهد که تاریخچه و گذشته صنعت بانک داری در ایران لزوما مزیتی برای آن ندارد و امروز بانکی که چندی دهه تجربه تفاوت رفتاری چندانی با سایرین ندارد . این در حالی است که در صنایع دیگر برندی که دارای 80 سال قدمت است انباشت دانش در آن صورت گرفته است حال آنکه در بانک های قدیمی انباشت دانشی وجود ندارد .اضافه کردن این نکته نیز خالی از لطف نیست که بانک های قدیمی با توجه به الگوهای قدیمی که حضور فیزیکی در بازار بود نسبت به گسترش شعب اقدام کردند تا جائی که امروز 21 هزار شعبه بانکی داریم و شعبه زدن به عنوان جاده ای بدون بازگشت به شمار می رود .

اما مزیت بانک های خصوصی چابکی است . این بانک ها حضور گسترده فیزیکی را در بازار ندارد و سطح تسهیلات کارکنان و وفاداری و تنوع تحصیلات بالا است و رشته های مختلف مالی را در بین کارکنان دارند و این موارد مزیت و فرصتیی در اختیار مدیریت بانک های خصوصی قرار می دهد تا از این مزیت بهره برده و فاصله را با بانک داری حرفه ای دنیا کم کنند . 

به اعتقاد برخی کارشناسان در شرایط فعلی یکی از مهم ترین نکات برای بانک داری خصوصی کم کردن فاصله با بانکداری حرفه ای و استاندارد در دنیا است و مسئله دیگر سرویس دادن به اقتصاد و مردم است .مقایسه بانک داری امروز ما با بانک داری روز دنیا نشان می دهد که مردم سرویس های زیادی را از بانک ها می توانند بگیرند و نمی گیرند. بنابراین ارتقا سرویس ها و افزایش دایره شمول خدمات مالی و عمق خدمات مالی که همه بتوانند از خدمات بانکی برخوردار بشوند پوشش صنایع کوچک و متوسط از مواردی است که باید توجه شایانی به آن داشت. اما چرا باید بانک داران خصوصی به این نکات توجه کنند ؟

در اثر کمرنگ شدن تحریم ها فضای سیاسی جدید برای کشور رقم خورده و احتمالا فرصتی با حضور بانک های خارجی مهیا خواهد شد که باید برای این مزیت آماده شد. حضور بانک های خارجی همان قدر که برای اقتصاد فرصت به شمار می رود می تواند تهدید نیز قلمداد شود . 

یک کارشناس مطلع در این خصوص معتقد است فرصت حضور بانک های خارجی با بررسی لازم در پی ایجاد برندهای مشترک با بانک های خصوصی باید صورت گیرد. اینکه بانک های خارجی به صورت زیر مجموعه در کنار بانک ها قرار گیرند و یا اینکه اجازه دهیم بانک های خارجی به صورت مستقل در اقتصاد فعالیت کنند نکته مهمی است که بانک های خصوصی باید بدان توجه کافی داشته باشند.

فضایی که احتمالا در سال 93 با آن روبه رو خواهیم شد یعنی اعلام تمایل بانک های خارجی دارای برندهای معتبر و تجربه و دانش برای ورود به بازار بزرگ ایران به عنوان بازاری 300میلیارد دلاری و 75 میلیون نفری که هر بانکی دوست دارد وارد این بازار شود.