گروه بازار پول - ناصر حکیمی، معاون فناوری بانک مرکزی می‌گوید: ارز مجازی بیت‌کوین هنوز از سوی بانک مرکزی به رسمیت شناخته نشده است و قوه قضاییه و دادستانی نیز پیگیر ساماندهی این ارز هستند.

معاون فناوری بانک مرکزی با تشریح جزئیات تصمیمات بانک مرکزی برای مناطق زلزله‌زده، گفت: با ارائه سرویس در محل حادثه تلاش داریم خدمات بانکی را به‌سرعت برقرار کنیم.

ناصر حکیمی طی یک نشست خبری با خبرنگاران افزود: اگر مشکلاتی در شبکه بانکی برای مناطق زلزله‌زده به وجود آمده باشد با تیم‌های بک­آپی که تجهیز شده است مشکل را برطرف خواهیم کرد.

معاون فناوری بانک مرکزی در خصوص اجرای سیاست‌های بانک مرکزی برای فناوران مالی(فین تک) افزود: سیاست‌نامه‌ای در حوزه فین تک‌ها تدوین شده است و در یک سال و نیم آتی مورد اجرا واقع خواهد شد.

وی تصریح کرد: شش سند در این سیاست‌ها در نظر گرفته شده که شامل سند پرداخت ساز، پرداخت یار، پرداخت­ بان، حساب­یار،  ارزهای رمزینه پول، فین تک تخصیص مصارف است. به‌نحوی‌که سند اول و دوم در شهریور و مهر ابلاغ شده و سند سوم نیز تا آذر ابلاغ می‌شود که مربوط به فین تک‌هایی است که پرداخت‌های خرد را تحت پوشش قرار می‌دهد.

وی افزود: حساب­یار یک سرویس بین‌المللی است که می‌تواند اپ مدیریت حساب‌های متعدد را در یکجا مدیریت  کند که در دی‌ماه ابلاغ می‌شود.

وی تصریح کرد: جمع‌بندی بیت کوین و سایر ارزهای رمزینه را تا نیمه اول سال ۹۷ ابلاغ و اعلام می‌کنیم. البته اگر بانک‌ها یا بانک مرکزی بخواهد طرح ملی برای استفاده از ارزهای رمزینه داشته باشد، چارچوب‌هایش را نیز مشخص خواهیم کرد.

حکیمی گفت: در مورد بحث پرداخت یار تسهیلاتی را در نظر گرفته‌ایم تا دسترسی مردم به خدمات مالی بهتر شود. این در حالی است که امیدواریم در طول سال آینده دسترسی پرداخت را برای حوزه تأمین مالی خرد آسان‌تر کنیم.

ارزهای دیجیتال نوسان شدید دارند

وی در خصوص بیت کوین گفت: در بانک مرکزی در حال مطالعه در مورد بیت کوین هستیم و جوانب را در این حوزه بررسی خواهیم کرد؛ البته در هفته‌های اخیر در این مورد ایجاد نگرانی کرده است که بر این اساس باید هشدار داد که ارزش این ارزها نوسان شدید دارد و در دو سه روز اخیر نیز قیمت به‌شدت پایین آمده است که این نوسان ما را در مورد این ابزار دچار تردید می‌کند؛ البته هجوم سوداگری به حوزه بیت کوین نیز در حوزه بازاریابی هرمی و شبکه‌ای به چشم می‌خورد که ممکن است مردم از آن به‌عنوان ابزار سرمایه‌گذاری استفاده کرده‌اند؛ درحالی‌که این ارز هنوز از سوی بانک مرکزی به رسمیت شناخته نشده است پس خرید آن ریسک بالایی دارد.

مردم بیت کوین نخرند

معاون بانک مرکزی هشدار داد که مردم از خرید بیت کوین به‌عنوان ابزار مطمئن سرمایه‌گذاری خودداری کند؛ البته الان نمی‌توان گفت که بیت کوین قانونی یا غیرقانونی است ولی هشدار می‌دهیم که مردم نخرند؛ چراکه ریسک دارد، پس هشدار می‌دهیم که مردم فریب نخورند و مواجه با پدیده‌ای مثل مؤسسات مالی غیرمجاز نشوند که مالباخته نشوند و به سودای سود بیشتر در این مسیر وارد شوند به‌خصوص اینکه بازاریابی شبکه‌ای و هرمی در آن مشهود است و ما داریم رصد می‌کنیم و هشدار می‌دهیم.

وی افزود: از مردم پول گرفته می‌شود و ژتونی داده می‌شود که مشخص نیست صحت‌وسقم آن چطور است پس مردم به این تبلیغات توجه نکنند. بیت کوین یک ارز رسمی نیست که در شبکه رسمی معامله شود پس اگر صرافی‌ها این خریدوفروش را انجام می‌دهند متخلف هستند.

معاون بانک مرکزی با بیان اینکه با نهادهای نظارتی در خصوص خریدوفروش‌ها صحبت شده ولی باید توجه داشت که در مورد مؤسسات اعتباری غیرمجاز نیز بانک مرکزی نهادهای نظارتی را در جریان گذاشته بود ولی در عمل اتفاق دیگری افتاد. البته تقاضای مؤثر باید کم شود و ما به مردم هشدار می‌دهیم و نمی‌توانیم سکوت کنیم.

حکیمی گفت: مردم باید احتیاط کنند و در این حوزه در دام سوداگران نیفتند.

وی توضیح داد: این در حالی است که خود بیت کوین از نظر فنی و تکنولوژیکی بحث قوی دارد ولی این ابزار نوسان دارد؛ یعنی به همان اندازه که قیمت رشد یافته به همان اندازه هم قیمت ممکن کاهش یابد؛ پس کلاه‌برداری روی این ابزار بسیار زیاد است.

بیت کوین؛ گلدکوئیست دوم

حکیمی گفت: بیت کوین کم‌کم در حال حرکت به سمت گلدکوئیست است.

حکیمی در خصوص پول‌شویی با استفاده از بیت کوین گفت: اولویت اول ما بحث این است که استفاده از بیت کوین با قانون مبارزه با پول‌شویی تطبیق داشته باشد؛ پس استفاده از این ابزار نباید به ابزاری برای تأمین مالی تروریسم تبدیل شود و حتماً قوانین را رعایت بین‌المللی خواهیم کرد.

وی در خصوص ارزهای رمزینه محلی نیز گفت: ممکن است به این تصمیم برسد که ارز رمزینه نیز به‌صورت انحصاری در اختیار بانک مرکزی باشد و آنگاه ممکن است که بیت کوین را به‌صورت اسکناس منتشر کنیم.

بیت‌کوین؛ راهکاری برای دور زدن تحریم‌های بانکی؟

درسال‌های ابتدایی اعمال تحریم‌های بین‌المللی بانکی علیه ایران، برخی کارشناسان مالی در جهان به روش‌های مجازی و الکترونیکی به عنوان راهکاری برای دور زدن تحریم‌های بانکی اشاره کردند اما این راهکارها در ایران کمتر مورد توجه قرار گرفت.

در سال 2012، وب‌سایت بلومبرگ در گزارشی در مورد ورود بیت‌کوین به ایران نوشت: «ایرانی‌ها که از دسترسی به دلار محروم شده‌اند، اکنون ارز مجازی را کشف کرده‌اند. در ایران، بیت‌کوین در حال ارزشمند شدن است چرا که مردم می‌توانند به راحتی از آن در خارج از کشور استفاده کنند.»

در تهران هر بیت‌کوین در هفته‌ای که گذشت بیش از 10 هزار دلار فروخته شد و گفته می‌شود هم اکنون نزدیک به 300 هزار نفر در ایران از بیت‌کوین استفاده می‌کنند.

بیت‌کوین در جهان به‌عنوان ابزاری برای پرداخت در حال جایگزینی ارزهای معمول است. بیت‌کوین نوعی پول دیجیتالی بر پایه شبکه همتا به همتا و امضای دیجیتال است که به کاربران امکان می‌دهد بدون هیچ واسطه‌ای، انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند. بیت‌کوین کاملاً غیر متمرکز است، یعنی هیچ بانک مرکزی و یا دولتی بر آن نظارت ندارد. همه تراکنش‌های بیت‌کوین در حسابی عمومی به نام زنجیره بلوکی ثبت می‌شود.

بیت‌کوین امکان پرداخت‌های کم هزینه را فراهم می‌کند. شبکه بیت‌کوین سیستم کنترل کننده متمرکز ندارد و توسط هیچ سازمان، مؤسسه یا نهاد دولتی اداره نمی‌شود. زمان متوسط تأیید هر انتقال بیت‌کوین، تقریباً 10 دقیقه است. انتقال پول از یک نقطه به نقطه دیگر در تمام شبکه اطلاع‌رسانی شده و تمام نقاط از آن آگاه خواهند شد.

بیت‌کوین نوعی ارز مجازی است که ذیل عنوان دیجیتال کارنسی Digital Currency طبقه بندی و دیجیتال کارنسی ذیل عنوان کریپتو کارنسی Crypto Currency و این دو ذیل عنوان E-Currency طبقه بندی می‌شوند و همگی ذیل عنوان فین تک‌ها Financial Technology قرار می‌گیرند. فین تک‌ها به استارت‌آپ‌هایی گفته می‌شود که فناوری‌های نوین و روش‌های خلاقانه‌ای برای ایجاد سرویس‌های مالی جدید و بهتر از سرویس‌های مالی سنتی به کار می‌گیرند.

وقتی بیت‌کوین که یک عدد رمزنگاری شده است می‌تواند در نقش ارز ایفای وظیفه کند بنابراین هر بلوک اقتصادی که منحصر به فرد و همچنین مورد توافق طرفین باشد می‌تواند این نقش را ایفا کند.

هنوز زوایا و چالش‌های استفاده از بیت‌کوین یا دیگر پول‌های دیجیتالی در بازار ایران مشخص نشده و این ابزار جدید نیازمند بررسی‌های کارشناسانه بیشتر است اما به هر حال فناوری‌های نوین باعث شده سطح اصطکاک فعالیت‌ها با قوانین محاط بر حوزه‌های مختلف بسیار کم و فعالیت‌ها از زیر فشار و تحدید قوانین بین‌المللی و قوانین داخلی کشورها رها شوند. این خود می‌تواند موقعیتی برای عبور از فشارهای ناشی از تحریم‌های بانکی بین‌المللی برای کشورهای تحت تحریم ایجاد کند.