گروه بازار پول - آنچه از سوی دولتی‌ها تک‌نرخی شدن ارز نامیده می‌شود، افزایش قیمت ارز دولتی به ۴۲۰۰ تومان است؛ اتفاقی که در میان هیاهوی چهارراه استانبول و صدای بلند موافقان و مخالفان تصمیم دولت،کسی حواسش نیست چقدر بر قیمت مایحتاج عمومی مردم تأثیر خواهدداشت؟

بنابر تصمیم دولت که معاون اول رییس‌جمهور، رییس سازمان برنامه و بودجه و رییس‌کل بانک‌مرکزی اصرار دارند آن را سیاست جدید ارزی دولت دوازدهم بدانند و بنامند، قیمت ارز مبادله‌ای با ۱۱ درصد افزایش از حدود 3738 تومان به ۴۲۰۰ تومان رسید.

این افزایش در حالی رخ داد که رییس‌کل بانک‌مرکزی چند روز قبل اعلام کرده‌بود در سال ۹۶ حدود ۴۸ میلیارد دلار ارز مبادله‌ای به واردات، دانشجویان، بیماران خاص و مسافران مقاصد زیارتی اختصاص داده شده که حدود ۹ میلیارد دلار بیشتر از سال ۹۵ بوده‌است.

نگاهی به فهرست کالاها و موارد استفاده‌ای که تا کنون مشمول دریافت ارز مبادله‌ای می‌شدند نشان‌می‌دهد بخش زیادی از این ارز شامل واردات کالاها و مواردی بود که نقش مهمی در مخارج و معیشت مردم دارد.

افزایش هزینه‌های درمانی

از جمله مهم‌ترین این موارد،  ارز درمانی است که فروش و انتقال آن و هزینه اقامت برای بیماران آزاد حداکثر تا ۱۰ هزار دلار بر اساس ضوابط خاصی به متقاضیان تخصیص داده ‌می‌شد. طبیعتا با افزایش قیمت ارز مبادله‌ای به ۴۲۰۰ تومان، هزینه درمان برای بیماران بیش از ده درصد بالا خواهد رفت.

بلیت هواپیما گران می‌شود؟

فروش ارز بابت هزینه‌های سوخت، ناوبری، هندلینگ، لندلینگ و حقوق خدمه خارجی و حق بیمه شرکت‌های هواپیمایی ایرانی اعم از دولتی و غیردولتی نیز از جمله مواردی بود که مشمول ارز دولتی بود. از این پس هزینه این خدمات نیز با بیش از ۱۰ درصد افزایش روبرو خواهند شد. بر این اساس احتمال افزایش قیمت بلیت هواپیما در پروازهای مختلف دور از ذهن نیست.

مواد اولیه کالاهای عمومی، نگران‌کننده‌ترین موضوع

علاوه بر گروه‌های تعیین شده در مجموع مقررات ارزی، کالاهایی هستند که واردات آن‌ها پیش از این با ارز مبادله‌ای انجام می‌شد. اگرچه فهرست این کالاها طی سال‌های اخیر به تدریج آب رفته اما تا دو روز قبل ۴۵ گروه کالایی همچنان مشمول دریافت ارز مبادله‌ای بودند. مرور فهرست این کالاها نشان‌می‌دهد تقریبا تمام این کالاها از جمله کالاهای عمومی و پرمصرف است که افزایش قیمت ارز تخصیص یافته به آن‌ها قطعا تأثیر مستقیمی در سبد هزینه‌های مردم خواهد داشت.

آب پنیر(ماده اولیه تولید شیر خشک)، روغن خام ذرت، حبوبات، برنج، جوجه یک‌روزه، کمباین، تراکتور، روغن خام کنجد، شکر خام، کره، ماشین‌آلات درجه‌بندی و پاک‌کردن محصولات کشاورزی، ماشین‌آلات خطوط تولید و… از جمله کالاهایی بودند که ارز مبادله‌ای ۳۸۰۰ تومانی به آن‌ها تعلق می‌گرفت و از این به بعد باید با دلار ۴۲۰۰ تومانی وارد شوند.

کالاهای وارداتی از افزایش قیمت ارز چقدر تأثیر می‌پذیرند؟

تأثیر افزایش قیمت ارز بر قیمت تمام‌شده کالاهای مختلف، بستگی به موارد متعددی دارد؛ میزان وابستگی به مواد اولیه و واسطه‌ای وارداتی، تجهیزات و ماشین‌آلات وارداتی یا همان تأمین سرمایه از محل واردات و امکان انتقال افزایش هزینه‌ها به مصرف‌کننده از جمله این موارد است.

دکتر حسن حیدری، عضو هیأت علمی دانشگاه شهید مدرس در این رابطه معتقد است “بر این اساس می‌توان صنایع و محصولات مختلف را از لحاظ میزان اثرپذیری از افزایش قیمت ارز دسته‌بندی کرد. به عنوان نمونه شاید بتوان خودرو را از جمله کالاهایی دانست که رابطه‌ای یک‌به‌یک با افزایش قیمت ارز دارد چنانکه با افزایش قیمت دلار از هزار به ۳ هزار تومان در سال‌های گذشته، قیمت خودرو پراید به عنوان یک خودرو تولید داخل از حدود ۷ میلیون به ۲۱ میلیون تومان افزایش یافت”.

به گفته او “برای ارزیابی تأثیر افزایش قیمت ارز مبادله‌ای به ۴۲۰۰ تومان باید صنایع و محصولات مختلف را به صورت جداگانه بررسی کرد ولی در یک ارزیابی کلی و بر اساس بررسی‌هایی که پیش از این انجام شده می‌توان گفت به ازای هر ۱۰ درصد افزایش قیمت دلار شاخص قیمت تولیدکننده ظرف دو سال حدود ۵ درصد و شاخص قیمت مصرف‌کننده حدود ۴.۵ درصد افزایش خواهدیافت”.

به نوشته حکاک بر اساس گفته‌های این استاد دانشگاه با افزایش قیمت دلار به ۴۲۰۰ تومان، شاخص قیمت مصرف‌کننده ظرف یک سال حدود ۳٫۵ تا ۴ درصد افزایش خواهدیافت. تخمین این مقدار افزایش البته به شرط ثبات سایر مؤلفه‌ها و حذف تأثیرات انتظارات تورمی است؛ اتفاقی که به معنای فاصله گرفتن نرخ تورم از حدود ۱۰ درصد فعلی و خداحافظی با تورم تک‌نرخی است.