ایران و جهان - حفظ‌ کردن نرخ ارز در میزان فعلی به نوعی باز کمک‌ گرفتن و وام‌ گرفتن از امکانات نفتی است.

رضی میری - عضو هیات نمایندگان اتاق تهران - اگر بخواهیم خود را از بن‌بست  اقتصادی فعلی بیرون آوریم، هیچ راهی جز این ندارم که همه‌چیزمان واقعی شود؛ از جمله نرخ ارز. البته باید قبول کنیم کشوری که سال‌ های متمادی است اموراتش با سوبسید گذشته و عامل اصلی این سوبسید پول نفت بوده، برای اینکه به این سمت و سو حرکت کند نیاز به شجاعت و شهامت دارد. چون ما کشوری سیاست ‌زده داریم و نیز کسانی که عهده‌ دار مناصبات در سیستم‌های دولتی می‌شوند، روی افکار عمومی از نظر تبلیغاتی خیلی حساب می ‌کنند. به ‌گمان برای بسیاری از افرادی که در مناصب حاکمیتی فعالیت می‌کنند خیلی مهم است که افکار عمومی درمورد عملکرد آنها چه نظری می‌دهد؛ صرف‌ نظر از اینکه نظر افکار عمومی در کوتاه‌ مدت، مطالعه ‌نشده و بدون مآل‌ اندیشی و دورنگری است یا نه. به این معنا که ممکن است در مقطعی از زمان تصمیمی گرفته شود که شوک وارد کند و مردم از این بابت ناراحت شوند ولی در درازمدت منجر به فایده برای مردم شود. در همین مورد هم کمتر کسی را داریم که شهامت انجام چنین حرکتی را داشته باشد. نرخ ارز در بسیاری از دوره ‌های زمانی تابع همین طرز تفکر، قربانی شده است. حتی در دولت اصلاحات هم به نرخ ارز این گونه نگاه شد.

گرچه مشاهده می‌کنم رویکرد دولت آقای روحانی تغییر کرده است و در این یکی دوساله این تغییر رویکرد را نسبت به نرخ منصفانه داریم می ‌بینیم. خیلی‌ها انتظار داشتند بعد از اینکه آقای روحانی انتخاب شد، برای اینکه یک علامت مثبتی به جامعه ‌ای که به او رای داده بودند نشان دهد، نرخ ارز را پایین بیاورد و به تعبیر غلطی که در اذهان وجود دارد، پایین ‌آوردن نرخ ارز منجر به ارزان ‌شدن و کم ‌شدن تورم شود که از نظر اقتصادی و علمی فرضیه درستی نیست.

کسانی که در بخش اقتصاد دولت یازدهم کار می‌ کنند این موضوع را به درستی درک کردند و تصمیمات درستی هم گرفتند که آن تصمیمات منجر به کنترل تورم و ثابت ‌ماندن نرخ ارز شد. و این در شرایطی بود که ما از نعمت داشتن امتیازات نفتی هم برخوردار نبودیم یعنی نفت فراوانی در اختیار نداشتیم، پول کلانی حاصل از فروش نفت هم به خزانه دولت واریز نمی شد و حتی برعکس؛ پول‌ ها گیر کرده بود. با وجود تمام این مشکلاتی دولت خود را نگه داشت و نرخ ارز را به نوعی ثابت نگه داشت؛ به این امید و با این سیاست که ثبات در اقتصاد، نه فقط درمورد نرخ ارز بلکه درمورد مسائل دیگر نیز می‌ تواند کمک‌ کننده باشد. هیجان ‌زدگی و گرفتن تصمیمات بدون مطالعه و بیشترتبلیغاتی صدمه ‌زننده است. اما نکته مهم این است که آیا ثابت ‌ماندن نرخ ارز به نفع اقتصاد است یا واقعی شدن آن. ثبات نرخ ارز در شرایط فعلی مثبت است.

اما آیا باید به همین صورت آن را حفظ کنیم؟ به نظر من از حالا به بعد حفظ‌ کردن نرخ ارز در میزان فعلی به نوعی باز کمک‌ گرفتن و وام‌ گرفتن از امکانات نفتی است. برای اینکه بدانیم نرخ واقعی ارز چقدر است، بایستی به تدریج نفت را از اقتصاد بیرون بکشیم و بگذاریم صادرات غیرنفتی تکلیف ما را روشن کند. به این ترتیب خواهیم دید نرخ واقعی ارز این نیست و باید افزایش پیدا کند. در قانون، در برنامه قبلی هم راجع به این موضوع تصمیم‌گیری شده بود که نرخ ارز با فرمولی، متناسب با مابه ‌التفاوت تورم نرخ داخلی و تورم خارجی، سال به سال ارتقا پیدا کند. این کار به آن صورت انجام نشده گرچه دولت مقدار کمی این کار را کرده است؛ یعنی خیلی نامحسوس اجازه داده ارز مقداری بالا رود. اما هنوز آن ترس و عدم شهامت وجود دارد و شاید هم نوعی خردمندی باشد که این کار نباید یک ‌باره انجام شود.