رسول رازقندی- در پی افزایش قیمت دلار در نیمه دوم سال گذشته، که به گرانی نهاده های دامی وارداتی از جمله دان طیور منجر شد، از اسفندماه گذشته جوجه ریزی برای پرورش مرغ گوشتی کاهش یافت. این روند قیمت جوجه یکروزه را نیز افزایش داد و روند پرورش مرغ در کشور به کلی دچار آشوب گردید.

دان مرغ ، پاشنه آشیل کشور!

برای پرورش مرغ به ازای هر کیلو رشد ۵ کیلو دان لازم است. بنابراین یک مرغ ۲ کیلویی ۱۰ کیلو دان در طول حیات ۴۵ روزه خود مصرف می کند.
دان مرغ معمولا از ذرت، جو و کنجاله سویا تشکیل شده که مواد مکمل و افزودنی همچون سایر غلات، مواد معدنی، ویتامین و غیره نیز به آن اضافه می شود. واردات ذرت، جو و کنجاله سویا در دست معدودی افراد خاص است.
سال گذشته حدود ۲٫۵ میلیون تن مرغ در کشور تولید شده است. محاسبه سرانگشتی نشان می دهد ۲۵ میلیون تن دان برای پرورش این مقدار مرغ مصرف شده است.

واردات نهاده های دامی مخصوص پرورش مرغ در ۱۱ ماهه سال گذشته بشرح زیر بوده است: 

– ارزش کل واردات نهاده‌های دام و طیور : ۳.۹ میلیارد دلار

– ۸ میلیون و ۱۳۳ هزار تن ذرت به ارزش بیش از ۱.۹ میلیارد دلار

– ۳.۸ میلیون تن جو به ارزش بیش از ۹۵۳ میلیون دلار

– ۱.۲ میلیون تن کنجاله سویا با ارزش بیش از ۵۴۴ میلیون دلار

نکته مهم اینکه برای واردات این نهاده ها به تعدادی افراد خاص! ارز ۴۲۰۰ تومانی پرداخت شده اما نهاده ها به قیمت آزاد به دست مصرف کننده رسیده است. حال شما مختارید تفاوت قیمت کسب شده (رانت موجود) را با دلار ۱۲ هزار تومان محاسبه کنید (آبان ماه) یا دلار ۱۶ هزار تومان (اسفند ماه).

قیمت جهانی مرغ هر کیلو حدود۲ دلار است. حال فرض کنید بجای پرداخت این رانت ارزی، مرغ وارد کنیم. با ۴ میلیارد دلار می توان ۲ میلیون تن مرغ وارد کرد که تقریبا معادل مصرف کشور است.
به این نکته توجه کنید که ایران ۸۰ درصد ذرت، ۹۰ درصد سویا و ۱۰۰% گله های مادر گوشتی را وارد می کند.

در حقیقت آنچه این وسط مانده مصرف کننده ای است که مرغ کم کیفیت و گران با نوسانات قیمتی شدید مصرف می کند؛ تولیدکننده ای که همیشه گلایه مند است و تهدیدات مختلفی از جمله تحریم و کمبود آب و بیماری‌ها و… تهدیدش می کند؛ و رانت خوارانی که بر سفره رانت موجود در واردات نهادهای دامی نشسته اند و باستی هیلزهای جدید را برای سکونت برانداز می کنند.
پیشنهاد نگارنده این است که به هرحال به این روند رانت خیز پایان داده شود و برای حفظ ظرفیت‌های مطلوبی که درصنعت معظم طیور کشورچه در زمینه تولیدوچه ظرفیتهای صادراتی مطلوبی که دراین صنعت وجود داردتلاش صورت پذیرد ویا اینکه درخلاف جهت مصالح تولید ملی به دلیل ناتوانی درمدیریت رانت دربخش واردات نهاده هابه جای نهاده ها مرغ وارد کنیم که قطعا نسخه مطلوبی نخواهد بود اما حداقل مانع خروج ارز بیشتر وسود عده ای رانت خوار می شود.