گزارشی از تقاطع قدرت، نظارت و سکوت

گروه بیمه - در روزهایی که رئیس‌جمهور ایران در مجلس از کمبود منابع برای پرداخت عادلانه حقوق سخن می‌گوید، یک سؤال اساسی بی‌پاسخ مانده است، این منابع کجا از دست می‌روند؟ اما گاهی پاسخ بسیار ساده‌تر و البته ناراحت‌کننده‌تر است، منابع از بین نرفته‌اند، بد مدیریت شده‌اند.

بررسی عملکرد بیمه معلم، تصویری نگران‌کننده از ناکارآمدی مدیریتی، تعارض منافع و ضعف پاسخگویی ارائه می‌دهد، این فقط یک اختلاف حسابداری نیست؛ روایتی است از سیستمی که در آن ناظر، مدیر را می‌شناسد و همین شناخت، نظارت را احتمالا دشوار می‌کند.

زمانی که مفید امینی با معرفی صندوق ذخیره فرهنگیان و پس از تأیید صلاحیت بیمه مرکزی، بر صندلی مدیرعاملی بیمه معلم نشست، «رازپول» بارها از تعارض منافع نوشت و یادآوری کرد که خود صندوق اذعان دارد بیمه معلم شرکتی خصوصی است و مدیر دولتی نباید در رأس آن قرار گیرد.

امروز، همان تصمیم، خود را در صورت‌های مالی نشان می‌دهد؛ صورت‌هایی که دیگر فقط برای حسابداران معنا ندارند، بلکه به یک مسئله عمومی تبدیل شده‌اند.

پیش از این، هیأت‌مدیره بیمه معلم در دوره مدیریت ابراهیم تحسیری، با دریافت بالاترین نمرات منفی از سوی کمیته ارزیابی عملکرد بیمه مرکزی، به دلیل ابهام در عملکرد و عدم انطباق با برخی مقررات از چرخه مدیریت کنار گذاشته شد.

اما حالا پس از آن روزها یک واقعیت آماری وجود دارد که نمی‌توان از آن گذشت.

صورت‌های مالی پایان سال 1401 نشان می دهد که تحسیری که بهمن ماه همین سال معلم را ترک کرد، شرکت را با ۷ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان سود انباشته تحویل داده است.

در شش ماهه 1404و پس از استقرار مدیرانی که خود از بدنه بیمه مرکزی آمده‌اند، همان شرکت با تعدیل موارد حسابرس با بیش از یک همت زیان انباشته مواجه است و در آستانه شمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت قرار دارد. این تناقض، صرفاً مدیریتی نیست، این یک مسئله نظارتی است.

مفید امینی، محمود حق‌وردیلو و دیگر مدیران که روزگاری در طبقه سیزدهم بیمه مرکزی، میز به میز کنار هم کار می‌کردند امروز در موقعیتی قرار دارند که هم باید پاسخگوی عملکرد شرکت باشند. مفید امینی حالا باید زیر نظارت نهادی قرار گیرد که زمانی خود بخشی از آن بوده، در استانداردهای جهانی حکمرانی، این وضعیت نام مشخصی دارد«تعارض منافع ساختاری»، نه الزاماً به معنای فساد، بلکه به معنای کاهش جدی امکان نظارت مستقل.

صورت‌های مالی شش‌ماهه بیمه معلم به‌صراحت اشاره می‌کند که کسری ذخیره خسارت معوق انتقالی از سال قبل به مبلغ ۱۵۱ میلیارد تومان، برخلاف استانداردهای حسابداری، در سود و زیان دوره جاری منظور شده است. سؤال ساده اما سنگین حالا این است که آیا بیمه معلم در سال گذشته ۱۵۱ میلیارد تومان سود غیرواقعی گزارش کرده است؟ اگر چنین بوده، بیمه مرکزی، به‌عنوان ناظر صنعت در آن زمان کجا ایستاده بود؟

در بندی دیگر حسابرس شرکت نیز با لحنی غیرقابل‌تعبیر اعلام کرده که به دلیل شناسایی برخی هزینه‌ها و عدم ذخیره‌گیری کافی برای پرونده‌های حقوقی مختومه، اصلاح حساب‌ها ضروری است.

نتیجه این اصلاحات افزایش زیان خالص دوره به میزان ۷۷۵ میلیارد تومان و افزایش زیان انباشته از ۳۳۵ میلیارد تومان به بیش از ۱.۱ همت در برابر سرمایه‌ای تنها ۷۵۰ میلیارد تومانی خواهد بود. این اعداد دیگر هشدار نیستند، علامت بحران‌اند.

در این میان، نقش صندوق ذخیره فرهنگیان کلیدی است. این صندوق، امانت‌دار سرمایه معلمان است و مدیرعامل بیمه معلم را به بیمه مرکزی معرفی می‌کند. امانت‌داری، بدون پاسخگویی، مفهومی توخالی است.

بنابراین در چنین شرایطی بار دیگر باید دانست که بیمه مرکزی که به مدیران پیشین سقف نمرات منفی داد، عملکرد مدیرانی را که از بدنه خودش آمده‌اند چگونه ارزیابی می‌کند؟

اگر تنها پیامد سوءمدیریت، ترک صندلی باشد، چه کسی پاسخگوی سرمایه‌های از دست‌رفته معلمان و سهامداران خرد خواهد بود؟

شاید همین چرخه بی‌پاسخ‌گویی است که امروز مقام‌های عالی کشور را وادار کرده از «نبود منابع» سخن بگویند.

رئیس کل بیمه مرکزی می‌تواند با شفاف‌سازی در پرونده بیمه معلم، تکلیف کارنامه مدیریتی خود را روشن کند. چرا هنوز توضیحی درباره ۲۴۴ میلیارد تومان تخفیف به مشتریان داده نشده؟ آیا با چنین عملکردی صلاحیت مفید امینی برای عضویت در هیات مدیره بزرگترین بیمه کشور یعنی بیمه ایران تائید شده است؟

و در نهایت، علی صادقی، مدیرعامل فعلی صندوق ذخیره، باید بداند جامعه به‌خوبی می‌داند وزن مدیریت بیمه معلم در زمین این صندوق تعریف می‌شود. او باید پاسخگوی عملکرد علی صیادزاده باشد؛ مدیری که شاید نیامده، شاید ندانسته، اما امروز ذیل این صورت‌های مالی را امضا کرده است. صیاد زاده 12 مهر امسال به عنوان مدیرعامل تعیین شده و صورت جلسه 8 مرداد هیات مدیره او را به عنوان عضو معرفی کرده. بنابراین سوال این است که او با چه مجوزی و یا در برابر چه امتیازی حاضر شده صورت های مالی ای که مربوط به دوره او نیست را امضا کند؟ در حالی که بر اساس اطلاعات مندرج در سایت روزنامه رسمی امضای او از 19 آذر ماه در این شرکت معتبر و تاریخ تهیه صورت های مالی 6 ماهه مربوط به تاریخ 10 آبان است.

مقایسه رزومه ابراهیم تحسیری و مفید امینی با علی صیادزاده نشان می‌دهد مدیرعامل فعلی بیمه معلم از نظر وزن تخصصی و اجرایی، کارنامه‌ای قابل رقابت ندارد. بنابراین وظیفه رسانه‌های تخصصی است که برنامه، تاکتیک و تکنیک او را زیر ذره‌بین ببرند،نه بعد از رفتنش، بلکه حالا.